چکیده:
یکی از مهمترین منابع امروزی تاریخپژوهان، شرح نهجالبلاغة ابن ابیالحدید است. نگارندگان این نوشتار به بررسی و معرفی منابع تاریخی شارح پرداخته، برخی ویژگیهای روش تاریخی شارح را آورده و درباره برخی منابع، توضیحاتی در مورد چگونگی منبع و وجود یا عدم وجود آن دادهاند. بررسیها و واکاویهای دقیقتر میتواند برپایة این معرفی اجمالی در مورد هر یک از کتابها به طور خاص انجام پذیرد.
خلاصه ماشینی:
"کتابهای او در زمینه تاریخ عبارت است از: المثالب، مقاتل الفرسان، القبائل، التاج که نمونهای از هریک از آنها را میآوریم: المثالب: در نقد سخن شیخ اعتقادیش یعنی ابوجعفر اسکافی دربارة اینکه مروان در مدینه شعر هتک حرمت سر مطهر امام حسین( را خواند: «قلت: هکذا قال شیخنا أبوجعفر، والصحیح أن مروان لم یکن أمیر المدینة یومئذ، بل کان أمیرها عمرو بن سعید بن العاص، ولم یحمل إلیه الرأس، و إنما کتب إلیه عبیدالله بن زیاد، یبشره بقتل الحسین( فقرأ کتابه علی المنبر و أنشد الرجز المذکور، و أومأ إلی القبر قائلا یوم بیوم بدر فأنکر علیه قوله قوم من الأنصار.
408 همان طور که گفته شد برخی از روایات تاریخی را ابن ابیالحدید به نقل از جاحظ آورده و نام منبع آن را ذکر نکرده است و در کتابهای موجود جاحظ هم یافت نمیشود، از جمله: و روی أبوعثمان أیضا قال: دخل الحسن بن علی( علی معاویة و عنده عبدالله بن الزبیر، و کان معاویة یحب أن یغری بین قریش، فقال: یا أبا محمد أیهما کان أکبر سنا علی أم الزبیر.
کتاب الاوائل کتاب مشهور اوست، 460 که ابن ابیالحدید نکات تاریخی آن را در شرح خود نقل کرده که یکی از موارد آن چنین است: و قال أبوهلال العسکری فی کتاب الأوائل استجیبت دعوة علی( فی عثمان و عبدالرحمن فما ماتا إلا متهاجرین متعادیین أرسل عبد الرحمن إلی عثمان یعاتبه."