چکیده:
بررسی تاثیرات قراءت و قراءات مختلف در تفسیر قرآن است. نویسنده، اختلافات موجود در قراءات را به شش دسته تقسیم کرده و در دو بخش جایگاه قراءات در تفسیر و اقسام قراءات از جهت تفسیر به تاثیر اختلاف قراءات در تفسیر پرداخته است. قراءات را به مقبول و مردود و شاذّ تقسیمبندی کرده و نتایج ذیل را گرفته است: 1. معانی تفسیری که از اختلافات قراءات مقبول نتیجه گرفته میشود همان تفسیر قرآن به قرآن است، 2. معانی تفسیری که از اختلاف قراءات مردود به دست میآید، تفسیر مردود است و 3. معانی تفسیری که از اختلاف قراءات شاذّ به دست میآید، اگر چه از باب تفسیر قرآن به قرآن نیست، ولی از باب تفسیر قرآن به سخن رسول (ص) یا تفسیر قرآن به قول صحابه است. در ادامه، اختلاف قراءات را از نظر نقش داشتن در تفسیر به اثباتی و سلبی تقسیم کرده و نقش قراءات را در تفسیر: توضیح و تبیین، توسعه در معنای آیه و ایهامزدایی دانسته و در هر مورد نمونههایی را ذکر کرده است.
خلاصه ماشینی:
"این حالت نقش بسزایی در تفسیر قرآن دارد؛ زیرا ثابت شدن یکی از الفاظ در یک قراءت مراد از واژه همانند آن را در قراءت دیگر بیان می کند و همچنین اختلاف قرائات در الفاظ، معانی یک آیه را نیز زیاد می کند؛ مثل حتی یطهرن، یطهرن(بقره/222)و… و اگر قائل باشیم که قرآن به وجوه مختلف نازل شده برای چند معنی (البته زمانی که یقین پیدا کنیم تمامی وجوه قرائات مأثور از پیامبر(ص) است) مانعی ندارد که قرآن به تمامی این وجوه نازل شده باشد، زیرا نزول قرآن به وجوه مختلف از تکرار و تعدد آیات بی نیاز می کند؛ همانند تضمین در استعمال عرب و توریه و توجیه در علم بدیع و پیامدهای ترکیبها در علم معانی.
10 در تفسیر مجمع البیان آورده است: کسی که مالک قراءت کرده است می گوید: این صفت ترجیح و برتری دارد، زیرا انسان مالک چیزی نمی تواند باشد مگر آن گاه که آن چیز در تملک او باشد، گاهی ملک هست، ولی مالک نیست.
»34 پس با این دو قراءت در معنای آیه گسترش داده شده است و هیچ ناسازگاری بین دو قراءت وجود ندارد و هر دو قراءت آمدن را به خداوند نسبت داده اند، جز آن که گروهی گفته اند در ضمن هر چیزی که بخواهد می آید و عده ای می گویند در پرده ای از ابرها نازل می شود."