چکیده:
مقالهی حاضر هفت بخش دارد.در بخش اول،مقدمهای در مورد رویکرد معناشناختی ارایه میشود.بخش دوم به تفاوتهای رویکردهای سنتی و معناشناختی اشاره میکند.در رویکرد معناشناختی،مدلها نقشی اساسی دارند.جوهر اصلی این دیدگاه این است که نظریهها چیزی بیشتر از مجموعهای از مدلها نیستند و بنابراین،شاخصهی نظریهها و فهم اینکه آنها چگونه جهان را بازنمایی میکنند،در صورتی که چنین کنند،به مفهوم مدل وابسته است. در بخش سوم،به نقش مدلها در این رویکرد اشاره شده و در بخش چهارم،به معرفی دو شاخهی معروفتر رویکرد معناشناختی یعنی ساختارگرای و حالت-فضا پرداخته میشود. بخش پنجم به این موضوع میپردازد که برخلاف تصور رایج در مورد غیر واقعگرایانه بودن دیدگاه معنایی میتوان همانند فیلسوفانی نظیر ساپی و گییر تعبیری واقعگرایانه از این رویکرد داشت.بخش ششم به نقدهایی که به رویکرد معناشناختی وارد آمده،و بخش آخر به برخی رویکردهای جایگزین اشاره میکنند.1
خلاصه ماشینی:
"دلایل متعددی برای این ترجیح وجود دارد؛اما دو تای آنها اهمیت بیشتری دارند:اول آنکه فیلسوفان نظریههای بسیار ساده را بررسی میکنند و ازاینرو،صحبت کردن از آنها به عنوان هستومندهای زبانی بسیار ساده است؛دوم معرفی مدلهای یک نظریه،به ناچار،عناصر ریاضی قویتری را نیز وارد بحث میکند،بنابراین،طبیعی به نظر میرسد که نظریهها را هستومندهای زبانی بدانیم.
نظریه،جهان را با داشتن یکی از مدلهایش که با جهان همریخت است، بازنمایی میکند و یا این کار را با داشتن پدیدهای تجربی که با مدلی که در نظریه جاسازی شده انجام میدهد؛اما مورفیسمهای ریاضی فقط ساختار را حفظ میکنند و بنابراین مشخص نیست نظریه چگونه هرگونه محتوی تجربی خاص را کسب میکند و خصوصا چگونه میتوان آن را درست انگاشت؟ روش دوم-که در انتهای بخش دو ذکری از آن شد-به این صورت است که نظریهها را باید به عنوان هستومندهایی مخلوط در نظر گرفت:نظریهها شامل مدلهای ریاضی به علاوهی فرضیههای نظری هستند.
خصوصا مفهوم همریختی بسیار با مشکل مواجه است؛چرا که ممکن است بتوان مفهوم همریختی را در مورد مدلهای ریاضی،به سادگی به کار گرفت؛اما روشن نیست که چگونه میتوان این مفهوم را در رابطهی میان سیستمهای تجربی و مدلهای زیستی به کار گرفت(داونز،2991، ص 741)؟اما فرنچ و لیدی من(9991،ص 701)میگویند چالش این است که آیا یک توصیف نظریهی مجموعهای میتواند انواع مدلهای به کار رفته در فعالیت علمی را پوشش دهد؟آنها استدلال میکنند که چنین امری ممکن است و عملا نیز در مورد انواع مختلف مدلها این امر را نمایش میدهند."