چکیده:
هدف از مقاله حاضر بررسی ریشههای تاریخی و چگونگی خویشاوندی زبانهای پشتو(از شاخه زبانهای ایرانی شرقی)و اردو(از شاخه زبانهای هندی)در تبارشناسی خانوادههای زبانی در جهان میباشد. توصیف فوق که با نگرشی عام ارائه شده،همراه با نمایی کلی از نکات اشتراک و افتراق میان نظامهای آوایی و نوشتاری در دو زبان مورد بررسی ارایه گردیده است.
خلاصه ماشینی:
"کلید واژهها: ردهشناسی زبان،زبانهای هند و ایرانی،زبانهای ایرانی جنوب شرقی،زبانهای هندی، نظامهای آوایی و نوشتاری (به تصویر صفحه مراجعه شود) -------------- (*)دکترای زبانشناسی همگانی از دانشگاه فردوسی مشهد استادیار گروه زبانشناسی،دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1-مقدمه گستره زبانی مورد بررسی در مقاله حاضر محدود به زبانهای پشتو(از شاخه زبانهای ایرانی جنوب شرقی)و اردو(از شاخه زبانهای هندی)از خانواده زبانهای هند و ایرانی میگردد،که در دستهبندیهای تبارشناختی خانوادههای زبانی در جهان در فراخانواده زبانهای«هندو اروپایی»واقع میشوند.
01 گونههای نوین زبانی که،در مقاله حاضر،به ویژه با هدف فراهم آوردن نکات اشتراک و افتراق میان نظامهای آوایی و نوشتاری آنان،مورد بحث و بررسی واقع شدهاند،اردو(/هندی) از شاخه زبانهای هندی،و پشتو از شاخه زبانهای ایرانی شرقی(جنوب شرقی)را دربرمیگیرد(توزیع جغرافیایی زبانهای مجاور فوق در نقشه نمایانده شده است).
این حروف همخوان عبارتند از یازده حرف همخوان دمیده اردو:54 گه،که،به،ته،په،جه،چه،ده،د؟ه،ر؟هـ حروف الفبای اردو،مشتمل بر 11 همخوان دمیده مزبور و 3 همخوان برگشتی(مشترک با پشتو)،در ذیل ارائه شده است: (54)-برای قیاسی مشابه میان حروف همخوان(حروف الفبایی)در زبانهای فارسی و اردو،همراه با کاربرد آنان در صورتهای واژگانی دو زبان،رجوع کنید به میردهقان(9731:601-801؛و 1831:562-172) الف-ب-به-پ-په-ت-ته-؟-؟-ث-ج-جه-چ-چه-ح-خ-د- ده-د؟-د؟ه-ذ-ر-ر؟-ر؟هـ-ز-ژ-س-ش-ص-ض-ط-ظ-ع-غ-ف-ق -ک-که-گ-گه-ل-م-ن-؟-واو-هـ-ه-ی-؟ 4-3-مقابله صورتهای نوشتاری با در نظر گرفتن مطالب ارائه شده در طی مقاله و به منظور تسهیل روند مقایسه همخوانها در دو زبان،فهرست همخوانهای مزبور همراه با نمادهای خطی آنان در دو زبان در جدول 7 ارائه شده است(شایان ذکر آنکه نشانه خط تیر(-)در جدول مزبور نمایانگر صداها و حروفی است که فاقد صورتی متناظر در دیگر زبان مورد بررسی است)."