چکیده:
در این مقاله اثر بسامد،برانگیختگی معنایی و برانگیختگی ناشی از تکرار،در فرایند دسترسی واژگانی به کمک آزمونهای تداعی معنایی و تصمیمگیری واژگانی نشان داده شده است.در این آزمونها،باتوجه به شواهد به دست آمده از کنش افراد سعی شده است به آنچه در توانش انسان رخ میدهد پی برده شود.دانشمندان از این شیوه در مدلپردازی فرایندهای ذهنی زبان طبیعی استفاده میکنند و سعی میکنند پیچیگدیهای فرایندهای شناختی را که در درک و تعبیر این فرایند با آنها مواجه هستیم را توضیح دهند.نتایج این آزمون جزییات قابل توجهی را در مورد روابط میان واژهها در ذخیره واژگان ذهنی نشان میدهد.همچنین نکات جالبی در خصوص مکانیسم و اطلاعات لازم در فرایند دسترسی واژگانی به همراه دارد.
خلاصه ماشینی:
"برای هر واژه تعداد 01 عدد از پربسامدترین دادههای به دست آمده ذکر شده است: جدول 3-پربسامدترین واژههای تداعی شده با واژههای محرک (به تصویر صفحه مراجعه شود) آزمون تصمیمگیری واژگانی در این آزمون،واژههای هم نویسه موردنظر را درون متن قرار داده(در اینجا واحد متن،بند در نظر گرفته شده است)و از آزمون شوندگان قبلی خواسته شد تلفظ درست آن را از میان تلفظهای مختلف داده شده انتخاب کنند1؛مثل آنچه در زیر آمده است: -------------- (*).
جدول 5-مقایسه فراوانی اطلاعات دستوری و غیر دستوری (به تصویر صفحه مراجعه شود) این مطلب علاوه بر ثابت کردن اهمیت متن و عوامل مختلف شکلدهنده آن،نشان میدهد مدل پردازش دادهها،در دسترسی به واژگان بیشتر نزولی است؛یعنی عملیات پردازش با فرایندهای سطوح بالاتر از دادههای حسی مثل صورت نوشتاری یا آوایی واژه، شروع میشود.
اما در مورد آزمون تصمیمگیری واژگانی که باز هم در دو مرحله انجام گرفت،با توجه به نتایج آزمونها و پژوهشهایی که پیش از این در حوزه روانشناسی زبان در این رابطه انجام شده است،از اثرات عواملی مانند درخشندگی معنایی،تکرار درخشندگی،اثر متن و اثر بسامد استفاده شد.
نتایج نشان دادند در مواردی که واژههای مرتبط با واژه هدف در متن داده شده وجود داشت(اثر درخشندگی معنایی و تکرار درخشندگی)،آزمون شوندگان بازگشت و دوباره خوانی کمتری دارند و از اطلاعات دستوری چندان کمک نمیگیرند،چرا که حضور واژههای اتاق،کلید و مانند آن در متن واژه هم نویسه«در»،نمود آن را در ذهن تقویت میکند و حد آستانه دسترسی به آن را کاهش و سطح فعالسازیاش را افزایش میدهد،یعنی واژه درخشنده و هدف یکدیگر را تداعی میکنند و تقویت این پیوند در نتیجه مشخصههای معنایی مشترک بین این دو میتواند باشد."