چکیده:
تلفظ را در پنج گروه تقسیمبندی میکند و به تحلیل هر یک از آنها میپردازد.همچنین دلایل ضعف روش فرهنگهای لغت فارسی در ثبت تلفظ واژهها بررسی میشود و علل اختلاف تلفظ در آنها مورد بحث ذکر میگردد.
خلاصه ماشینی:
"نخست باید به سؤالهای زیر پاسخ دهیم: 1-آیا اختلاف تلفظ،بیشتر در واژههای بیگانهء دخیل در فارسی(وام واژهها)روی میدهد، یا در واژههای اصیل فارسی؟ 2-اختلاف تلفظ در هجای آغازین واژههای فارسی،در چه گروههایی از واژگان صورت میپذیرد؟(آیا به طور نسبی،میتوان به سراغ واژههای مشخصی رفت؟) 3-آیا میتوان دربارهء هر واژه،با مراجعه به فرهنگهای لغت،قاطعانه یک صورت را درست و صورت دیگر را نادرست دانست؟آیا فرهنگهای لغت در ضبط تلفظ واژگان مورد بحث،درست و دقیق عمل کردهاند؟ 4-آیا بهرهگیری از پژوهشهایی میدانی در تدوین تلفظ واژهها در فرهنگهای لغات و منابع آموزش زبان فارسی ضرورت دارد؟ 5-به چه علت یا عللی اختلاف تلفظ در چنین واژههایی پدید میآید؟ پیشینهء تحقیق نگارنده پس از گردآوری منابع مکتوب چاپی و جستوجوی اینترنتی،مقاله یا نوشتاری در موضوع مقاله حاضر نیافتم.
بنابراین،آیا فرهنگهای لغت باید دربارهء این واژهها،همچنان به تلفظ اصل(عربی)وفادار بمانند،یا باید تلفظ فارسی را در ضبط خود اصل قرار دهند و تلفظ عربی را در کروشه همراه نشان دادن اصل واژه توضیح دهند؟به نظر نگارنده همچنان که کسی اصرار ندارد واژههای بر وزن«مفاعله»(مانند مکاتبه،مناظره،مبارزه و مشاهده)با دو مصوت a پایان یابد و همه پذیرفتهاند که این واژهها با دو مصوت e در پایان تلفظ میشود؛دربارهء بسیاری از کلمات دیگر نیز که تبدیل مصوت در آنها ممیز معنا نیست(معنا را تغییر نمیدهد)،باید این قاعده را پذیرفت که ایرانیان در مواردی تلفظ واژههای عربی را تغییر دادهاند و تغیرات آنان اغلب پذیرفتنی است.
تحلیل سوم-وفاداری فرهنگهای لغت به تلفظ واژه در زبان اصلی اکنون این مسأله پیش میآید که فرهنگهای بررسی شده،تا چه حد تلفظ رایج در ایران را منعکس کردهاند؟تا چه حد روشمند عمل کردهاند؟و آیا روش آنها در ذکر تلفظ واژهها نیازمند بازنگری است؟ از میان 25 واژهء بررسی شده در جدول شمارهء 1،52 واژه همیشه یا اغلب متفاوت با ضبط لغتنامهء دهخدا و فرهنگ معین تلفظ میشود(یعنی واژههای شمارهء:2،4،8،11،31،71، 81،91،22،52،62،72،82،92،23،43،53،14،64،74،84،94،05)."