چکیده:
علیرغم محدود بودن منابع آب و خاک،استفاده غیر منطقی انسان از سرزمین بر این محدودیت،اثر دوچندانی داشته است.در این پژوهش با توجه به حساسیت اکوسیستمهای منطقه(که جزء جنگلهای زاگرس میباشد)، نحوه استفاده از سرزمین در زیرحوزه دروغزن در استان فارس در دو مقطع زمانی(سالهای 1369 و 1377) مورد بررسی قرار گرفت و کاربریهای اراضی،بین دو مطقع زمانی یادشده،پایش گردید.
برای این کار نقشه کاربریهای اراضی اسل 69 و 77 با کمک نرمافزار«ایدریسی»با استفاده از دادههای ماهواره لندست 5(سنجنده tm )،مربوط به همان سال تهیه شد.سپس این نقشهها و نقشه آمایش سرزمین زیرحوزه دروغزن(که قبلا به روش تجزیه و تحلیل سیستمی تهیه شده بود)،با استفاده از نرمافزار arc/info وارد محیط gis شده و پایگاه داده برای آن ایجاد گردید.
به منظور مقایسه کاربریهای موجود زیرحوزه با کاربریهای بهینه پیشنهادی،مدلی از نوع مدلهای پردازشی (Process based models) تهیه و به کمک این مدل و زبان پرسوجوی ساختاربندیشده (sql) در gis ،وضعیت استفاده از سرزمین برای هر دو مقطع زمانی،معین و نقشهسازی گردید.مقایسه این نقشهها نشان داد که استفاده«ناپایدار»از سرزمین در سال 1377 در بیش از نیمی از زیرحوزه نسبت به سال 1369 افزایش داشته و روند فزاینده مدیریت غیر منطقی آن موجب تخریب محیط زیست و فقر بیشتر اهالی شده است.
خلاصه ماشینی:
"خلاصه مدل مقایسه کاربریهای موجود با کاربری بهینه پیشنهادی برای زیرحوزه دروغزن فارس در ماتریس زیر بیان شده است: (تصویرتصویر) براساس این مدل تصمیمگیری و با رویهماندازی نقشههای کاربری موجود و کاربری بهینه پیشنهادی در هریک از مقاطع زمانی 1369 و 1377 برای زیرحوزه دروغزن و با استفاده از زبان پرسوجوی ساختاربندیشده (sql) در محیط gis ، مکانهایی که کاربریهای موجود در آنها با کاربری بهینه پیشنهادی در الگوی آمایش سرزمین هماهنگ،ناهماهنگ و ناسازگار بود،برای دو مقطع زمانی 69 و 77،مشخص و نقشه سازی گردید تا وضعیت کاربری زمین یا مدیریت در هر یک از دو مقطع زمانی در مکانهای مختلف منطقه مطالعاتی مشخص و سپس مقایسه گردد.
همانگونهکه قبلا توضیح داده شد مهمترین بخش استفاده ناپایدار از اراضی منطقه مربوط به چرای دام در مکانهای مستعد جنگلداری(حمایتی و تجارتی)میباشد و پایش انجامشده در این پژوهش برای آن اختلاف زیادی بین دو مقطع زمانی نشان نمیدهد،اما هنوز به عنوان مهمترین مشکل منطقه مطرح است که باید در اولویت خاصی قرار گیرد و در مورد آن بهطور اساسی چارهاندیشی شود.
مهمترین بخش استفاده پایدار مشروط از اراضی در منطقه مربوط به کشاورزی در مناطق مستعد مرتعداری است که پایش انجام شده افزایش معنیداری بین دو مقطع زمانی برای آن نشان میدهد و این مسئله به نوبه خود توجه ویژهای را طلب میکند.
بالاخره نباید فراموش کرد که در مناطقی که استفاده پایدار از اراضی در جریان است وبیش از همه مربوط به فعالیت کشاورزی در زمینها مستعد کشاورزی میباشد(پایش انجام شده بین دو مقطع هرچند افزایش اندکی را نشان داد)قطعا با اعمال مدیریت صحیح میتوان از پتانسیلها به شکل شایستهتری استفاده کرد و همین موضوع در مورد مرتعداری در سرزمینهای مستعد مرتعداری نیز صدق میکند."