چکیده:
روش تدوین مقاله حاضر تحت عنوان«کارکرد موقوفات در گسترش مراسم مذهبی در دوره صفوی براساس روش اسنادی و کتابخانهای است که با محور قرار دادن اسناد وقفنامههای برجایمانده از دوره صفویه در سه شهر اصفهان،کرمان و مشهد،درصدد برآمده تا کارکرد و نقش موقوفات را در گسترش مراسم مذهبی در جامعهء آن دوره تبیین نماید. در این مقاله مواردی که بهطور مستقیم یا غیر مستقیم بر مراسم مذهبی وقف شده به صورت مجزا مورد بررسی قرار گرفته است و نشان داده شده که واقفان چه مواردی را مد نظر داشته و این موارد به نوبهء خود چگونه باعث اشاعهء مذهب خاص شیعیان شده است.
خلاصه ماشینی:
"در این مقاله مواردی که بهطور مستقیم یا غیر مستقیم بر مراسم مذهبی وقف شده به صورت مجزا مورد بررسی قرار گرفته است و نشان داده شده که واقفان چه مواردی را مد نظر داشته و این موارد به نوبهء خود چگونه باعث اشاعهء مذهب خاص شیعیان شده است.
همچنین قید کرده که چیزهای شیرین مانند حلوا و غیره تهیه نکنند و«در آن مجلس نیاورند(وقفنامه ش 644،اصفهان) البته براساس برخی وقفنامههای دیگر مشخص میشود که قید خاصی در آن دوره برای عدم استفاده از خوراکیهای شیرین در مراسم عزاداری وجود نداشته است و این بیشتر میل شخصی افراد بوده که برخی چنین قیودی را در وقفنامههای خود ذکر کردهاند.
در اسناد کرمان موردی مشاهده نشد و از 84 وقفنامه آستان قدس تنها دو سند(یکی وقفنامه میرزا ابو الحسن صاحب نسق در تاریخ 9211 و دیگری وقفنامه میرزا محمد مؤمن)بخشی را به برگزاری مراسم عزاداری تخصیص دادهاند و از میان 91 وقفنامه اداره کل اوقاف مشهد 4 مورد حد فاصل 9301 تا 9211 بر عزاداری وقف شده است.
در میان اسناد آستان قدس 81 سند،حد فاصل سالهای 139 تا 5211 و 31 مورد از وقفنامههای اصفهان حد فاصل 1101 تا 8111 به امر روشنایی تخصیص یافته که یک مورد آن وقف بر مرقد شاه عباس ثانی در قم است(وقفنامه ش 304،اصفهان) گاهی نیز واقفان موارد جزئیتری را مد نظر قرار دادهاند از جمله در وقفنامهای در مشهد هزینه شمع و چراغی را که صبح و شب لازم بود برای پیشنماز روشن شود را تقبل کرده است (وقفنامه ش 921،مشهد)."