خلاصه ماشینی:
"تمدن اسلامی ابداعات و اختراعات گرانبهای بیشماری در همهی علوم تجربی به مغرب زمین هدیه کرده است که اکثر آنها را بعدها نویسندگان اروپایی دزدانه به کارنامهی خود افزودند،ولی گرانبهاترین آنها شاید اسلوب تحقیقات علم طبیعی باشد که این پیشگامی مسلمانان بود که جایی برای اروپا باز کرد تا منجر به شناخت قوانین طبیعت،تفوق و کنترل آن شد5.
به همین علت،در 1960 م،کنگرهی جهانی نجوم اعلام کرد که عبد الرحمان صوفی رازی،دانشمند شهیر ایرانی 996 سال قبل،بدون داشتن وسایل امروزی محاسباتی که انجام داده بود، صحیح،قابل تعمق،تحقیق و تثبیتاند؛به همین علت در مقدمهی کتاب«تحقیق در سحابیها16»آمده است: «پیدایش تلسکوپ در دانش اخترشناسی که در 1609 م انجام گرفت،مطالعات سریع و لازم را در عصر خود به وجود نیاورد و حتی در تعیین و شمارش سحابیهای شناخته شده از خود فعالیتی نشان نداد و در این زمینه گالیله بیش از دیگران که سحابی خرچنگ (پرایسپه)را از تعدادی از ستارگان مشخص آسمان تشخیص داده بودند،کشف جدیدی را به وجود نیاورد.
ممکن است گفته شود که پیشینیان ابن هیثم در کشف پارهای از موضوعات علم نورشناسی بر او پیشقدم بودهاند؛ مثلا،پیشتر اقلیدس از«قانون بازتابش نور»آگاه بود،یا بطلمیوس با برخی از واقعیتهای شکست نور آشنایی داشت،یا ارشمیدس انواع آیینههای سهمیوار و کروی را آزمایش کرده بود،اما در پاسخ باید گفت چنین وضعی برای نیوتن نیز وجود داشته است؛مثلا گالیله (1564-1642 م)پیش از او قانون شتاب ثابت اجسام در حال سقوط را فرمولبندی کرده یا مسیر سهمی شکل پرتابهها را توصیف کرده بود."