چکیده:
افزایش بیرویهء جمعیت از یکسو و رشد سریع مصنوعات بشر و تولید مواد شیمیایی بعد از انقلاب صنعتی از سوی دیگر باعث شده است که کمیت و کیفیت مواد زاید دچار تغییرات فراوانی شود.بنابراین در حال حاضر استفاده از روشها،فناوریها و تجهیزات قدیمی نمیتواند جوابگوی مشکلات مدیریت پسماندها باشد.از طرف دیگر از آنجا که روند مدیریت مواد زاید جامد شهری در ایران با اختلاف فاز 70 ساله از کشورهای صنعتی طی طریق میکند،بنابراین به کار بردن فناوریهای مورد استفاده در کشورهای صنعتی بدون در نظر گرفتن شرایط کشور نتیجهای جز اتلاف سرمایههای ملی و هدر رفتن نیروی انسانی نخواهد داشت.سلسله مراتب یاد شده در مدیریت جامع زواید در کشورهای صنعتی عبارتند از،کاهش در مبدأ،بازیافت،زبالهسوزی و دفن بهداشتی.در این مقاله براساس سلسله مراتب یاد شده ایران به دو گروه مجزا تقسیم شده است.گروه اول شامل استانهای ساحلی دریای خزر و خلیج فارس،نظیر استانهای گیلان،مازندران،گلستان، بوشهر،هرمزگان و قسمتی از استان خوزستان و گروه دوم شامل سایر استانهای کشور است.شباهت شرایط اقلیمی استانهای گروه اول با کشورهای توسعه یافتهای،نظیر سوئیس،سوئد و قسمتی از فرانسه و همچنین عدم وجود زمین مناسب برای دفن در این استانها در مقایسه با سایر استانها،موجب شده است سلسله مراتب در گروه اول مانند کشورهای ذکر شده انتخاب شود،درحالیکه در گروه دوم با در نظر گرفتن هزینههای بالای زبالهسوزی و به دلیل آنکه امکان دفن درجهء یک وجود دارد،این تقسیمبندی به صورت زیر پیشنهاد میشود: 1-کاهش در مبدأ2-بازیافت3-دفن بهداشتی براساس اندازهگیریهای به عمل آمده در چارچوب این سلسله مراتب،ابتدا مدیریت مواد زاید به عناصر موظف تقسیمبندی شده و در هر عنصر فناوریهای جدید مورد استفاده در کشورهای توسعه یافته شناسایی و بررسی شده و سپس با توجه به شرایط آبوهوایی و زیست محیطی،خواص فیزیکی و شیمیایی زباله،امکانات تکنولوژیکی و اقتصادی،خصوصیات فرهنگی و وضعیت قوانین مرتبط با سیستم مدیریت مواد زاید در ایران،فناوریهایی که میتوانند در شرایط کشور موثر باشند انتخاب شده است.
خلاصه ماشینی:
"شباهت شرایط اقلیمی استانهای گروه اول با کشورهای توسعه یافتهای،نظیر سوئیس،سوئد و قسمتی از فرانسه و همچنین عدم وجود زمین مناسب برای دفن در این استانها در مقایسه با سایر استانها،موجب شده است سلسله مراتب در گروه اول مانند کشورهای ذکر شده انتخاب شود،درحالیکه در گروه دوم با در نظر گرفتن هزینههای بالای زبالهسوزی و به دلیل آنکه امکان دفن درجهء یک وجود دارد،این تقسیمبندی به صورت زیر پیشنهاد میشود: 1-کاهش در مبدأ2-بازیافت3-دفن بهداشتی براساس اندازهگیریهای به عمل آمده در چارچوب این سلسله مراتب،ابتدا مدیریت مواد زاید به عناصر موظف تقسیمبندی شده و در هر عنصر فناوریهای جدید مورد استفاده در کشورهای توسعه یافته شناسایی و بررسی شده و سپس با توجه به شرایط آبوهوایی و زیست محیطی،خواص فیزیکی و شیمیایی زباله،امکانات تکنولوژیکی و اقتصادی،خصوصیات فرهنگی و وضعیت قوانین مرتبط با سیستم مدیریت مواد زاید در ایران،فناوریهایی که میتوانند در شرایط کشور موثر باشند انتخاب شده است.
بنابراین در بررسی توانایی انطباق فناوری و تجهیزات سیستم مدیریت مواد زاید جامد شهری باید جنبههای فرابخشی را مورد توجه قرار داده و در هر تصمیمگیری باید حتما به ویژگیها و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی زبالهء ایران که تفاوتهای اساسی با خصوصیات زبالههای شهری در کشورهای صنعتی دارد توجه شود و ویژگیهای فرهنگی،سابقهء تاریخی سیستم مدیریت مواد زاید جامد شهری در کشور و سایر موارد ذکر شده را بدقت در بررسیها ملحوظ کرد.
با توجه به مطالب ذکر شده و شرایط ایران به طور کلی پیشنهاد میشود در بررسی توانایی انطباق شیوههای مدیریت مواد زاید جامد شهری که امروزه در کشورهای صنعتی متداول است موارد زیر مد نظر قرار داده شود: 1."