خلاصه ماشینی:
"ازاینرو، مؤلف و کتاب آن برای استفادهء خواننده و مراجعهکننده،یعنی،چنانکه هماکنون نشان خواهیم داد،برای استفادهء حکمران سیواس،در برابر هریک از مواد عربی،بهخصوص در برابر آیات،شرح میان سطری فارسی لفظ به لفظی بهدست داده که بهطور مورب نوشته شده است.
این مرد پرهیزگار در سال 912 ق438/ م به مکه رفت و تا زمان وفاتش در 422 ق838/ م مجاور خانهء خدا بود و در مقام عالمی خستگیناپذیر و مطلوب،برای زائران همهء سرزمینها درس میگفت و از جمله کتاب الأمثال را برآنان میخواند که اثر دورهء سالمندی اوست و او در آن از کتاب بزرگ خود غریب الحدیث نیز نقل کرده است.
4 او در کشف الظنون5از کتاب و مؤلف نام میبرد و در کنار نسبت پدر،«الدمانیسی»،نسبت خود او،«السیواسی»،را-به یقین برمبنای نسخه(گ 3 ب)-میافزاید و باز برمبنای نسخه خاطرنشان میکند که این کتاب فارسی برای«بعض اصحاب الدوله»از میان کتابهای امثال و لطایف ترتیب یافته و به تنظیم آمده است.
اسماعیل پاشا بغدادی(0381-0291 م)، یکی از ترکان معاصر،برای کشف حاجی خلیفهء بزرگ که مرجع ضروری برای ادبیات عظیم اسلامی-عربی است،تکملهای مفید فراهم آورده است،البته بهترتیب عکس:یعنی بر حسب نامهای مؤلفان،نه عنوانهای آثار،و آن هدیة العارفین فی اسماء المؤلفین و آثار المصنفین است که در 1591-5591 در دو جلد بزرگ در استانبول بهچاپ رسیده.
ازاینرو، این فرض پیش میآید که ابو المعالی،مقام بلند پایهء نظامی-سیاسی،تازه مدتها پس از آنکه در مقام صاحب قدرت به انواع عنوانهای عربی-اسلامی آراسته و ممتاز گردیده،با زبان وحی در کلیت آن آشنا شده است."