چکیده:
برای بررسی تحولی سبک های تفکر و رابطه آنها با خلاقیت و پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان و دانشجویان دختر و پسر مقاطع تحصیلی گوناگون با محدوده سنی 12 تا 40، پرسشنامه سبک های تفکر «استرنبرگ، واگنر» و آزمون خلاقیت عابدی روی 810 نفر (500 دانش آموز و 310 دانشجو) و آزمون خلاقیت تصویری تورنس (فرم B) روی 441 نفر از همان دانش آموزان اجرا شد. داده های پژوهش، با استفاده از روش های آماری، تحلیل واریانس چند متغیری و رگرسیون چند متغیری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که:
بین سبک های تفکر آزمودنی های گروه های سنی گوناگون تفاوت وجود دارد، به طوری که با افزایش سن (12 تا 40)، از میزان سبک های تفکر مونارشی، الیگارشی، آنارشی و محافظه کارانه و تا حدی سبک تفکر جزئی کاسته می شود و سبک های تفکر قانون گذارانه و سلسله مراتبی در بین برخی گروه های سنی افزایش می یابد.
2- بین سبک های تفکر دانش آموزان و دانشجویان مقاطع تحصیلی گوناگون تفاوت وجود دارد، به طوری که با بالا رفتن تحصیلی سبک های تفکر مونارشی، الیگارشی، آنارشی، جزئی و محافظه کارانه به طور معنی داری کاهش می یابد.
3- بین سبک های تفکر دختران و پسران تفاوت وجود دارد. میزان سبک های تفکر قانون گذارانه، اجرایی، قضایی، مونارشی، سلسله مراتبی، آنارشی، کلی، جزئی، بیرونی و آزادمنشانه در دختران بیش تر از پسران است.
4- بین سبک های تفکر و خلاقیت رابطه معنی داری وجود دارد، به طوری که سبک تفکر آزادمنشانه با افزایش خلاقیت و سبک تفکر محافظه کارانه با کاهش خلاقیت رابطه دارد.
5- بین سبک های تفکر و پیشرفت تحصیلی رابطه وجود دارد، به طوری که سبک های تفکر آزادمنشانه و سلسله مراتبی، پیش بینی کننده پیشرفت تحصیلی بالا در دانش آموزان و سبک تفکر الیگارشی پیش بینی کننده پیشرفت تحصیلی پایین در دانشجویان هستند.
خلاصه ماشینی:
"نتایج تحلیل واریانس یک متغیری ANOVA برای بررسی رابطه تأثیر متغیر جنسیت بر هریک از سبکهای تفکر بهطور جداگانه نشان داد که بین سبکهای تفکر قانونگذارانه،اجرایی،قضایی، مونارشی،سلسله مراتبی،آنارشی،کلی،جزئی،بیرونی و آزادمنشانه دختران و پسران تفاوت وجود دارد،بهطوری که دختران در این سبکها نسبت به پسران نمرات بالاتری کسب کردند.
یافتههای حاصل از تحلیل رگرسیون چند متغیری با استفاده از روش گامبهگام به منظور پیشبینی رابطه بین سبکهای تفکر و خلاقیت براساس آزمون خلاقیت تصویری نشان داد(جدول 4) که در گام اول تجزیه و تحلیل رگرسیون برای پیشبینی خلاقیت از بین 21 نوع سبک تفکر آزادمنشانه بیشترین همبستگی(21)را با خلاقیت دارد بهطوری که سبک آزادمنشانه 1/5 درصد تغییرات خلاقیت را پیشبینی میکند.
یافتههای حاصل از تحلیل رگرسیون چند متغیری با روش گامبهگام به منظور پیشبینی پیشرفت تحصیلی دانشجویان براساس سبکهای تفکر نشان داد(جدول 6)که در گام اول تجزیه و تحلیل رگرسیون برای پیشبینی پیشرفت تحصیلی دانشجویان،از بین 31 نوع سبک تفکر،سبک الیگارشی بیشترین همبستگی(0/81-)را با پیشرفت تحصیلی دارد،بهطوری که سبک الیگارشی 3/3 درصد تغییرات پیشرفت تحصیلی دانشجویان را پیشبینی میکند.
آیا این تفاوت ممکن است ناشی از موقعیت فرهنگی، اجتماعی خاص کشور ما باشد و یا اینکه ممکن است ناشی از تمایل بیشتر دختران برای موافقت با سؤالات پرسشنامهها باشد؟ یافتههای حاصل از بررسی رابطه سبکهای تفکر و خلاقیت براساس آزمون خلاقیت عابدی و آزمون خلاقیت تصویری تورنس نشان میدهد که در هردو آزمون خلاقیت،سبک تفکر آزادمنشانه با خلاقیت همبستگی مثبت و سبک تفکر محافظهکارانه با خلاقیت همبستگی منفی داشتند."