چکیده:
مقالهء حاضر به مقایسهء اثربخشی دو شیوهء ساخت نقشههای مفهومی توسط فراگیران و ارائهء نقشههای از قبل آماده شده بر یادداری،درک و حل مسئله برای در نظر گرفتن سبک یادگیری آزمودنیها پرداخته است. اثرات کاربندیها از طریق دو آزمون پیشرفت تحصیلی که دارای شاخصهای قابل قبول روایی و پایایی بودند،مورد اندازهگیری قرار گرفتند.برای اندازهگیری سبک یادگیری وابسته به زمینه و نابسته به زمینه، آزمودنیها از آزمون گروهی اشکال نهفته استفاده شد.پژوهش براساس طرح نیمه آزمایشی با پیش آزمون و پس آزمون طراحی شده است.شش کلاس به روش نمونهگیری هدفمند به عنوان 4 گروه آزمایشی و 2 گروه کنترل انتخاب شدند.در دو گروه آزمایشی،نقشههای از قبل آماده شده به آزمودنیها ارائه شد و اعضای دو گروه آزمایشی دیگر به تهیهء نقشههای مفهومی پرداختند.در گروههای کنترل نیز آزمودنیهای به شیوهء مرسوم به یادگیری متنهای درسی مشابه پرداختند.یافتههای پژوهش نشان میدهند که ارائهء نقشهء مفهومی در شرایطی که سبک یادگیری آزمودنیها وابسته به زمینه باشد نسبت به ساخت تأثیر بیشتری دارد و ساخت نقشهء مفهومی در شرایطی که آزمودنیها دارای سبک نابسته به زمینه باشند بر ارائهء نقشهء مفهومی برتری دارد.بدون در نظر گرفتن سبک یادگیری هیچ کدام از این دو روش برتری چشمگیری نسبت به هم نداشتند.
خلاصه ماشینی:
(1)- Hazel & Prosser (2)- Roth (3)- Wena (4)- Arendes (5)- Concept Map (6)- Irvin (7)- Wang (8)- Novak &%03719VTMG037G% (به تصویر صفحه مراجعه شود)شکل 1:نمونهای از نقشههای مفهومی بهکارگرفتهشده در پژوهش حاضر با موضوع دستگاه گردش خون در آموزش علوم در حوزههای مختلف تحصیلی مانند زیستشناسی(اکبوکالا1،1990)،شیمی(مارکوف و لانینگ2،1998)،فیزیک(روث و رویچاندری3،1992)و زمینشناسی(بلک4،2004)ازنقشههای مفهومی استفاده شده است.
علاوه بر اثرات مثبت استفاده از نقشههای مفهومی بر ویژگیهای شناختی فراگیران(1)- Okebukola (2)- Markow & Lonning (3)- Roychoudhury (4)- Blake (5)- Muijs & Reynolds (6)- Rice همچون یادداری و بازیابی اطلاعات(هال و اودانل1،1996)،حل مسئله(اکبوکولا،1990؛زانگ2،1997؛کلمن3،1998)،خلاقیت(اثرتون4،2002)،استفاده از آنها تأثیر مثبتی نیز بر شاخصهای عاطفی(جگده والایمولا5،1990؛بیتز6،1998)فراگیران دارد.
(1)- Hall & O'Donnell (2)- Coleman (3)- Zhang (4)- Atherton (5)- Jegede & Alaiyemola (6)- Beitz (7)- Wandersee (8)- Willerman & MacHarg (9)- Horton باوجود ناهمخوانی دریافتههای پژوهشی برطبق مبانی نظری میتوان انتظار داشت که هردو شیوۀارائه و ساخت نقشه مفهومی اثرات مثبتی بر پیامدهای تحصیلی فراگیران داشته باشند.
(1)- Leutner & Plass (2)- Liegle & Janicki (3)- Reed (4)- Field Dependence (5)- Field Independence (6)- Witkin (7)- Slavin باتوجه بهمباحث بالا میتوان فرض کرد که ارائۀ نقشههای ازقبل آمادهشده برای فراگیران دارایسبک FD مفیدتر از فراگیران دارای سبک یادگیری FI خواهد بود،زیرا این گروه از فراگیران سریع وراحتتر از فراگیران FI ساختار ارائهشده در این نقشهها را خواهند پذیرفت.
بهنظر میرسد اگر در پژوهش حاضر بهجای استفادۀ محدود از نقشههایمفهومی(ابزاری برای نمایش ساختار اطلاعات)،از آنها برای نشان دادن اجزای مسئله همچون شرایط،معلومات،مجهولات و نیز روابط بین این اجزاء استفاده میشد،شاید از نقشههای مفهومی استفاده&%03721VTMG037G% مناسبتری در آموزش و یادگیری حل مسئله میشد و نتایج دیگری بهدست میآمد.