چکیده:
در این مقاله درباره مفهوم مدرنیته و رابطه آن با جنبشهای اجتماعی،آنچنان که از آثار کلاسیک درباره مدرنیته درک میشود و در اندیشههای جدید علم سیاست و جامعهشناسی معاصر مطرح بوده و مورد تفسیر قرار گرفته،بحث خواهد شد.البته هدف ارائه یک تحلیل کمی از چگونگی تطور و تحول مفهوم مدرنیته نیست،بلکه بیشتر به رابطه مدرنیته با تغییرات اجتماعی و سیاسی پرداخته خواهد شد؛زیرا تغییر در سطح گستردهای،چهره اصلی واقعیت اجتماعی است که هر نظریهء علمی-اجتماعی به ناچار به آن پرداخته است. هدف اصلی و اولیه ما در این مقاله درک تأثیر مدرنیته بر روی توسعه و فهم جامعهشناختی و اندیشهای جنبشهای اجتماعی میباشد.به دیگر سخن هدف ما در مقاله ارائه توجهی خاص به رابطه بین واقعیت تاریخی و معنای فهم است.
خلاصه ماشینی:
"مارکس توجه خود را به شکل جدیدی از هویت سیاسی که به وسیله مدرنیته برای امکان شکل گیری اراده جمعی خلق شده بود معطوف کرد،اما از دیگر سو ماکس وبر و همراهان و پیروان او مثل زیمل و میشلز،توجه خود را به تأثیر مدرنیته روی اشخاص و اشکال جدید سازمان اجتماعی معطوف کردند.
علت ترس و اعلام خطر وبر از جنبشهای تودهای این بود که افراد درگیر با این جنبشها،آزادی عمل،هویت و استقلال فکری خود را که مهمترین دستاورد مدرنیته است،از دست میدهند؛زیرا افراد در این حرکتها به عنوان وسیلهای در دست رهبران کاریزمایی و جریانهای غیر عقلایی قرار میگیرند و رابطه مرید و مرادی و پیروی با رهبر پیدا میکنند(بشیریه: 1374،59) گرچه وبر جنبشهای تودهای را برای انتقال از جامعه سنتی به مدرن ضروری میدانست،ولی او اعتقاد داشت که این جنبشها مرحلهای هستند که بایستی سریعتر از آنها عبور کرد و به ماورای آنها یعنی ایجاد جامعه و نطام بوروکراتیک و قانونی رفت.
تکیه مدرنیته و سیاست مدرن بر آگاهی که فقدان رضایت سیاسی به نارضایی تبدیل میشود و این امر جنبشهای اجتماعی جدید را از شکلهای سنتی عدم رضایت عمومی و شورش مشخص میسازد (Smelser,1992:45) این امر برای تمایز بین اشکال جدید و قدیمی جنبشهای اجتماعی که بر آگاهی استوار میباشند مشترک است (Melucci,1996:85) .
ارتباط بین علم و آموزش و شناخت و مشارکت و منافع دولت باعث تمرکز جنبشهای اجتماعی بر روی مسایل خاص و توسعه نفوذ روز افزون آنها شده و پیدایش جامعه فرا صنعتی یا جامعه اطلاعاتی نیز موجبات افزایش توانایی مشارکت کنندگان سیاسی در جنبشهای اجتماعی را فراهم ساخته است."