چکیده:
واحدهای ژئومورفولوژی و فرآیندهای فرسایشی مؤثر بر رخسارههای آنها،در حوضهء رودخانه تفت یزد است.واحدهای ژئومورفولوژی و فرآیندهای فرسایشی مؤثر بر رخسارههای آنها برای شناخت از مطالعات مختلف در زمینهء اقلیمشناسی،زمینشناسی و...،نقشههای توپوگرافی و زمینشناسی منطقه،مشاهدات صحرایی،حوضهء مورد مطالعه به دو واحد کوهستانی و دشت سر تقسیم شدند.سپس،رخسارههای هر واحد مشخص،و فرایندهای فرسایشی مؤثر بر آنها تعیین شدند. نتیجهء مطالعات نشان میدهد که در واحد کوهستان،اکثرا یخبندان و تغییرات شدید حرارتی و بهطور کلی تخریب فیزیکی سنگها،عامل عمدهء فرسایش بوده است؛اما در واحد دشت سر چون رسوبات تشکیلدهندهء آنها را آبرفتها تشکیل میدهند،رگبارهای شدید،سیلابهای ناگهانی،هرز آبها و فرسایش آبی،نقش اصلی فرسایش را به عهده دارند؛چنانکه تمام شاخههای مسیر تفت، تحت تأپیر فرسایش ناشی از سیلابها قرار دارند و فرسایش در آبرفتها و شیلها و مارتها شدید و در ماسه سنگها و کنگلومراها،متوسط و در آهکها و گرانیتها کم است.
خلاصه ماشینی:
"دامنه دامنهها عبارتند از: *دامنهء نامنظم با رخنمون سنگی این رخساره را که در قسمت بزرگ واحد کوه و بهطور کلی حوضهء مورد مطالعه را دربرمیگیرد،میتوان در سازندهای زیر مشاهده کرد: گرانیت شیرکوه:عمدهترین سازند حوضه از نظر سطح و حجم است و تشکیلات غرب قلهء شیر کوه و بخشی از جنوب رودخانه اصلی را سطح وسیعی از گرانیت شیر کوه پوشانده که از نظر سنی متعلق به درورهء ژوراسیک است.
عکس گرانیتهای شیر کوه و مسیل تخته سنگی فیض آباد (به تصویر صفحه مراجعه شود) عکس مسیل تفت همراه با فرسایش کناری مورفولوژی این سنگ باتوجه به اینکه در زیر ناهمواریهای آهک تفت نمایان است،تحتتأثیر ناهمواریهای کارستی قرار گرفته است.
4 *دامنهء نامنظم با فرسایش آبراههای این رخسارهها در سازندهای زیر دیده میشوند: مارن و شیل(سازند دره زنجیر):سستی وانحلالپذیری این سازند باعث ایجاد آبراهههای متراکم و موازی نسبتا عمیق شده و دامنهء نامنظم با شیب کم را در شرق حوضه به وجود آورده است.
از دیگر رخسارههای واحد کوهستان میتوان به غارهای آهکی و چشمههای آهکی در تشکیلات آهکی جنوب تفت(غار آهکی اسلامیه و غار آهکی قدمگاه تفت،چشمه تا مهر)و صخرههای برج مانند در نزدیکی جاده تفت-اسلامیه(در محل دره گاوان و دره زنجیر دیده میشود و این رخساره از آثار فرسایش مجاور یخبندان است)اشاره کرد.
*دامنهء نامنظم با برونزدگی سنگی زیاد این نوع رخساره در اراضی شمال غربی تا شمال شرقی نصرآباد در جنوب قسمت کوهستانی تشکیلات شیل،ماسه سنگ و آهک تریاس-ژوراسیک دیده میشود و فرسایش سطحی و شیاری و تخریب فیزیکی روی دامنهها دیده میشود."