چکیده:
در این پژوهش،محتوای کتابهای درسی دورهی راهنمایی تحلیل شده است.موارد موردنظر در این تحلیل محتوا،مفاهیم و مضامین مطرح در رویکردهای جدید برنامههای درسی را شامل میشود که با توجه به اقتضائات عصر جدید،از جمله جهانی شدن،گسترش روزافزون مرزهای دانش و ارتباط و به هم پیوستگی هرچه بیشتر مردم جهان مطرح شده است.این موارد شامل آموزش توسعه،آموزش محیطی،آموزش حقوق بشر،آموزش صلح،آموزش برابری، آموزش سلامت،آموزش چندفرهنگی،آموزش رسانهها و فناوری اطلاعات است. این مفاهیم را در برنامههای تربیتی،سازمانهای بین المللی مانند یونسکو و یونیسف نیز دنبال میکنند.یکی از برنامهها با عنوان«آموزش جهانی یا آموزش همهجانبه»در تعدادی از کشورهای جهان،از جمله جمهوری اسلامی ایران،به صورت آزمایشی اجرا شده است.نتایج حاصل از تحلیل محتوا نشان میدهد در حالیکه به آموزش محیطی و آموزش چندفرهنگی بیش از حد انتظار و آموزش شهروندی و توسعه در حد انتظار پرداخته شده،به آموزش سلامت، آموزش برابری و صلح و حقوق بشر،و آموزش رسانهها و فناوری اطلاعات کمتر از حد انتظار توجه شده است.در درون هر مفهوم نیز مؤلفههای متعدد،به صورت متوازن مورد توجه قرار نگرفته و به برخی مؤلفهها بیشتر و به برخی کمتر از حد انتظار توجه شده است.
This study was concerned with the content analysis of textbooks at lower secondary education. The issues of interest in this study were underpinning principles of new approaches in curriculum development, resulted from globalization, rapidly expanding borders of knowledge, and the interconnection of people worldwide. They are as follows: development education, environmental education, human rights education, peace education, equality education, health education, multicultural education, media education and information technology. These themes and concepts are also followed byUNESCO and UNICEF. One of these programs called ìglobal educationî was piloted in the Islamic Republic of Iran among other countries. Results suggested that environmental education, and multicultural education were promoted well above the expected level whereas civic education and development education were promoted as expected. On the contrary, education about health, equality, peace, human rights, media and information technology was found below the expected level. The attention paid to subcategories of each was found imbalanced.
خلاصه ماشینی:
با پذیرش اهمیت توجه به ابعاد جاهنی در امر تعلیم و تربیت و ضرورت توجه به مسائل و قضایای جهانی در برنامههای درسی،سوال اساسی پژوهش این است که اگر آموزش و پرورش بخواهد در جهت توجه به تحولات جهانی حرکت کند،باید چه مواردی را در محتوای برنامههای درسی ملحوظ دارد و وضعیت فعلی کتابهای درسی چگونه است؟ به عبارت دیگر،با اذعان به اینکه همه انسانها عضو جامعهی جهانی هستند و با چالشها و مشکلات متعددی مواجهاند و داشتن دیدگاهی جهانگرا برای تهیهی برنامههای درسی،سهم بسزایی در حل این معضلات دارد،دانشآموزان باید چه آموزشهایی ببینند و وضعیت فعلی در این زمینه چگونه است؟ بر این اساس،این پژوهش در دو مرحله انجام شد.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) جدول شمارهی 2 از آنجا که مجذور کای به دستآمده از مقدار جدول در سطح 1%بزرگتر است،تفاوتهای مشاهدهشده معنادار است و همانطور که در جدول شمارهی 2 نیز مشخص است،در کتابهای اجتماعی و جغرافیا بیشتر از حد انتظار و در کتابهای فارسی،علوم و دینی کمتر از حد مورد انتظار و در مجموعه کتابهای تاریخ تقریبا در حد انتظار به مفاهیم مرتبط با مسائل روز جهانی توجه شده است.
*آموزش رسانهها و فناوری اطلاعات:آیا بین میزان توجه به مؤلفههای آموزش رسانهها تفاوت معناداری وجود دارد؟ (به تصویر صفحه مراجعه شود) با تجه به اینکه مجذور کای به دستآمده از مقدار جدول از حد 0/1 بزرگتر است، تفاوتهای مشاهدهشده در فراوانیها معنیدار است.