چکیده:
جهان با چیرگی بر کانسارهای نفتی ایران میجست اما انگلیس برای خود در ایران به یک حق سنتی قایل بود و با ایستادگی در برابر این متفق سابق آن را به کنسرسیوم نفتی تبدیل نمود.اغلب اندیشمندان برآنند که اولین برخورد امریکا و شوروی در دوران جنگ سرد بر سر ایران شکل گرفت.آنچه امریکا را به این درگیری کشاند امتناع شوروی از تخلیهء نیروهایش از ایران و همزمان تلاش برای ایجاد حکومتهای دست نشانده در آذربایجان و کردستان در فوریه 1964 بود.شوروی به عنوان مظهر مارکسیسم و لنینیسم در جستجوی ایجاد کمربند امنیتی و نفوذ ایدئولوژیک بود و البته منافع اقتصادی خود را نیز مدنظر داشت این مسئله امریکا و انگلیس را خیلی زود برانگیخت تا بخاطر اهمیتی که ایران به عنوان یک منطقهء نفتخیز داشت و بخاطر اهمیت آن به عنوان"درب پسیو"شوروی فعالیتهای بازدارندهای را،در داخل و خارج و از طریق سازمان ملل متحد،در مقابل شوروی،تدارک ببیند.علت العلل تمامی توجهات امریکا به ایران نفت بود و آغاز جنگ سرد در ایران بخاطر واکنش در برابر دست اندازیهای شوروی بود.اهمیت نفت برای امریکا به حدی بود که عاقبت حتی با انگلیس، که متحد او بود،در منطقه،رویارو قرار گرفت و به این صورت رویارویی دو جانبه بر سر ایران (امریکا و انگلیس-شوروی)به رویارویی سه جانبه(امریکا-انگلیس-شوروی)تبدیل شد. امریکا درصدد بود تا بر مناطق تحت نفوذ شوروی تسلط تجاری و ایدئولوژیک بیابد اما وانمود میکرد که با بیمیلی در برابر شوروی مقاومت مینماید.امریکا حق برتری خود را در
خلاصه ماشینی:
"شوروی به عنوان مظهر مارکسیسم و لنینیسم در جستجوی ایجاد کمربند امنیتی و نفوذ ایدئولوژیک بود و البته منافع اقتصادی خود را نیز مدنظر داشت این مسئله امریکا و انگلیس را خیلی زود برانگیخت تا بخاطر اهمیتی که ایران به عنوان یک منطقهء نفتخیز داشت و بخاطر اهمیت آن به عنوان"درب پسیو"شوروی فعالیتهای بازدارندهای را،در داخل و خارج و از طریق سازمان ملل متحد،در مقابل شوروی،تدارک ببیند.
در واقع مکتب ارتدکس جنگ سرد اشاره میکرد که «دکترین ترومن به سال 6491 بیانگر علاقه آمریکا به ایران و پیام صریح به استالین در این خصوص بود و در پی اعتراض رسمی وزارت خارجه آمریکا به شوروی و شورای امنیت سازمان ملل تقاضای خروج نیروهای شوروی را از ایران نمود.
5 )تجدیدنظر طلبان،دیپلماسی زمان جنگ روزولت را نیز در جهت تأمین سیاست درهای باز در جهان دانسته و ایران را منطقهای حیاتی-که مورد نظر آمریکا نیز بود-معرفی نمودهاند.
مشاور عالی روزولت در این ارتباط نظر خود را چنین بیان میکند:«رئیس قوه مجریه در حقیقت برای کسب امتیازات نفتی آتی در عراق،ایران و عربستان سعودی برخوردی جدی با انگلیس داشت.
229 ) مفهوم بالا با توجه به روابط انگلیس و آمریکا در حین جنگ توسط کولکو چنین ترسیم شده است: در تحلیل نهایی موضوع برای بریتانیا از نقطه نظر استراتژیکی بسیار بحرانی بود.
496 ) گاردنر خاطرنشان میکند که: اگر چه سازمان ملل نهایتا به مشاجره اشغال مناطق شمالی ایران وارد گشت،آمریکا صحنه را برای جایگزینی نیروهای ایرانی به جای قوای شوروی در مناطق شمالی مهیا نموده بود در حقیقت نفوذ آمریکا در مفهوم نیروی معارض در راه عدم اعطای امتیاز نفتی 7491 به شوروی بود."