خلاصه ماشینی:
"بودند و خود این آقای حسینقلی خان نواب زن ایرلندی و تذکره انگلیسی داشت، تحصیلکرده لندن بود و حتی در دوران جنبش تحریم تنباکو: کارمند کمپانی رژی بود و آن وقت این آقا، در طول دوران مشروطه، مدیر و مدبر و همه کاره مشروطهخواهان تندرو و سکولار بود: هم در لژ بیداری ایران شرکت فعال داشت، هم در نیمه حیات مجلس اول به عنوان نماینده به آن مجلس راه یافت، هم در ماجرای تحصن سفارت انگلیس در صدر مشروطه ذینقش بود، هم جان تقی زاده و خیلیهای دیگر را در یوم التوپ و حوادث بعد از آن نجات داد، هم در جریان سوء قصد نافرجام به جان شیخ فضلالله در دوران موسوم به استبداد صغیر، طراح نقشه ترور و پشتیبان تروریستها بود، هم در کمیسیون عالی و هیات مدیره موقت انقلاب که رتق و فتق امور کشور پس از فتح تهران و تجدید مشروطیت را بر عهده گرفت صاحب سهم پسری بود و به گزارش سفارت انگلیس: رهبری واقعی با او بود، و هم در حزب دمکرات (که توسط تقیزاده و همفکران او در مشروطه دوم تاسیس شد) هادی و رهبر بود.
مرحوم آخوند خراسانی و یارانش طبعا بایستی در دوران موسوم به استبداد صغیر توجه میکردند که این گروهی که دارد به سمت پایتخت پیش میرود، چه گروهی است و آیا در صورت سرنگونی محمدعلیشاه، مشروطه مطلوب آنها را محقق خواهد ساخت؟ که البته این دقت و توجه، چنانکه باید صورت نگرفت و آن تاییدهای پیاپی از به اصطلاح سرداران عظام مشروطه، نه تنها بهانه و مستمسک جناح سکولار برای قتل شیخ فضلالله قرار گرفت، بلکه در فرجام، خود آخوند را نیز منکوب ساخت."