خلاصه ماشینی:
"پس از تلاوت آیاتی از کلام الله مجید، از هیات رئیسه همایش دعوت شد تا در جایگاه مخصوص مستقر شوند؛ آقایان دکتر کریم مجتهدی استاد برجسته دانشگاه تهران, حجت الاسلام رجبی دبیر همایش و معاونت پژوهشی موسسه امام خمینی, دکتر موسی نجفی پژوهشگر سرشناس تاریخ و اندیشه معاصر و حجتالاسلام ذبیح زاده از اساتید تاریخ مؤسسه امام خمینی, در جایگاه خود مستقر شدند.
سؤال اصلی وی این بود که چه چیزی یا کسی توانست وقایع مقدماتی مشروطه را یکی بعد از دیگری مورد بهرهبرداری قرار دهد و موجب برانگیخته شدن مردم گردد؟ دکتر مجتهدی در جواب این سؤال، ضمن عدم انکار نقش و تأثیرگذاری ـ مثبت یا منفی آنان ـ روشنفکران در تحولات اجتماعی قبل از مشروطه و در آستانه آن، گفت: در سیر به اصطلاح جریانات، رخدادها، در واقع آن انگیزه اصلی و آن تحرک و خط اصلی، دینی است؛ چرا که اگر تشیع و جنبه اعتقاد دینی نباشد، مردم به صحنه نخواهند آمد.
پس از استقرار هیات رئیسه, آقای موسی فقیه حقانی؛ مدیر پژوهش مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران, در جایگاه سخنرانان حاضر شد و دیدگاههای خود را در مورد نقش فراماسونری در انحراف نهضت مشروطیت, ارائه نمود.
مهدویزادگان برای بررسی ریشههای اختلاف میان علمای مشروطهخواه و مشروعهخواه بر این نکته تاکید کرد که گام اول در تحلیل کنشهای سیاسی و اجتماعی نخبگان, مفهومشناسی برداشتهای کنشگران است؛ سپس با اشاره به بازخوانی 9 رساله از علمای عصر مشروطه, به تبیین مفهومی آنان در موضوع استبداد و مشروطیت پرداخت و نتایج به دست آمده از این بررسی را در 3 محور خلاصه کرد: 1."