خلاصه ماشینی:
"2- کارآمدی تصمیم سازی جمعی حاج آقانورالله اصفهانی در مقام تبیین راهکار جدیدی که برای سامان اجتماعی و سیاسی مطرح نموده به این شبهه نیز پاسخ میدهد که اگر پادشاه دارای صلاحیتهای فردی لازم باشد و از سوی دیگر به قانونگذاری برای دو اثر دولتی بپردازد آیا میتوان این امر را به معنای تحقق نظام مطلوب دانست یا آنکه علاوه بر آن به نظام مشروطه و مجلس دارالشورا نیازمندیم؟ حاج آقا نورالله در پاسخ به این شبهه، با تاکید بر تصمیمسازی جمعی به جای عقل پادشاه، فرض مطرح شده را نیز به عنوان مصداقی از مصادیق نظامهای استبدادی باز میشناسد و ضعف کارآمدی آن را مورد بحث قرار میدهد:«مقیم: اگر پادشاه عادل و عاقل و مسلمان کم هوی و هوس، رعیت دوست و ملت پرست پیدا شود و بدانیم که در مقام اجرای احکام است، برای ادارات دولت هم قوانین خوش قرار بدهد، باز هم باید سلطنت مشروطه بشود و مجلس دارالشورا تشکیل بدهد یا نه؟ مسافر: اولا، وجود چنین پادشاه بزرگ نعمتی است و چنین سلطنت که شرح دادید، اسمش مقننه است.
5- ضعف عمومی؛ حاشیه امنیت استبداد: حاج آقا نورالله در خلال بحث از لزوم بسترسازی برای پیشرفت و رفاه مادی در ابعاد مختلف- در تفاوت سیزدهم مشروطه و استبداد- به نقد این دیدگاه استبدادی میپردازد که برای حفظ حاشیه امنیت سلطان، باید مردم در نیازمندی و فقر عمومی به سر برند و چنان که عبارتهای ایشان گویاست ایشان با نگاهی جامعه شناسانه تاثیر ضعف عمومی برنحوه تعامل کانونهای قدرت با مردم را بررسی میکند و از سوی دیگر از شنیدههای تاریخی خود برای نظریه پردازی سود میجوید:«سیزدهم؛ … مستبد میگوید:… همین قدر که بر وجود پادشاه و معدودی از اعیان دولت خوش بگذرد و اسباب شهوت رانی و کامکاری آنها مهیا گردد، دیگر رعیت، خواه دارای مکنت و ثروت شود، خواه نشود عیبی ندارد؛ بلکه رای یکی از پادشاهان قاجاریه براین بود و میگفت که چهل نفر رعیت باید به یک دیگر محتاج باشد."