خلاصه ماشینی:
"با توجه بر اینکه عناصر پشتو در حکومت افغانستان-با وجود این که بخشی از آنان در محدودۀ امپراطوری هندوستان قرار میگرفت- عنصر مسلط شناخته شده بود و تاجیکها سکنه اصلی شمال و غرب افغانستان نقش ثانوی پیدا کرده بودند،در جمهوریهای مسلمان آسیای (6)-این محاسبه و گروهبندی نتیجه مصاحبه نویسنده است با گروههای مختلف مهاجر افغانی و اظهار نظر ایشان.
البته با کنترل جدیتر مرزها و توقف کوتاه- مدت در قرنطینه و اردوگاههای مختص آوارگان این مشکل میتوانست به حداقل تقلیل یابد ولی نظر به اینکه مهاجرین غیر مجاز به قوانین دولت میزبان خود احترام نمیگذارند و از قبول قرنطینه سرباز میزنند امراضی از قبیل:سل،مالاریا،امراض مقاربتی و انگلی و حتی جذام در حدی شیوع یافته است که وزارت بهداشت ایران به اجبار و نه به طیب خاطر کار کردن در بخشهای مربوط به مواد غذایی را برای مهاجرین افغانی ممنوع کرده،و این ممنوعیت به گونهای دیگر حساسیت یا نارضایی مهاجرین را سبب شده است9.
واکنشهای آمریکا در برابر بحران افغانستان را میتوان چنین خلاصه کرد:کمک محاسبه شده برای مقاومت بیشتر و مؤثرتر مردم افغانستان و تلاش به منظور اعمال نظر و کنترل بر گرایشهایی از نیروهای مجاهدین، کوشش در تأمین امنیت مورد نیاز پاکستان و محکومیت شوروی در انظار و افکار عمومی جهانی با نشان دادن آمادگی برای مذاکره در خصوص حل سیاسی مسأله و بالاخره توجه به مسأله به مثابۀ وجه المصالحه قرار دادن این بحران در معاملات احتمالی دو ابر قدرت در منطقه."