چکیده:
امروزه با رشد جمعیت در نواحی شهری، تامین آب سالم و بهداشتی یکی از نیازهای اولیه بشر محسوب می شود. علاوه بر این آلاینده های مختلف ناشی از فعالیت های شهری، کشاورزی و صنعتی در نقاط همجوار و محدوده های پیرامون، منابع تامین آب شهری وارد محیط زیست می شود، به نحوی که ضرورت مطالعه برای جلوگیری از آلودگی منابع آب و شناسایی منابع آلاینده را نشان می دهد. هدف از تحقیق در این مقاله، شناسایی منابع آلاینده آب سبزوار که در محدوده تامین آب این شهر قرار دارند، با استفاده از داده های موجود می باشد و روش های کاهش آلودگی احتمالی منابع آب نیز مورد بررسی قرار گیرد. یافته ها نشان داد که میزان آلودگی ناشی از بار ازت در محدوده مورد مطالعه در سال 1385 برابر 9/1725 تن است. بر این اساس، آلاینده های کشاورزی به دلیل تمرکز اراضی زراعی و باغی در سطح محدوده مورد مطالعه و شدت استفاده از کودهای شیمیایی و حیوانی و سموم دفع آفات، با 6/68 درصد بالاترین نقش را در آلودگی دارند و پس از آن به ترتیب آلاینده های شهری و روستایی با 9/29 درصد و آلاینده های صنعتی با 5/1درصد قرار گرفته اند. با توجه به یافته ها، تکمیل شبکه جمع آوری فاضلاب سبزوار، جداسازی فاضلاب های صنعتی از فاضلاب شهری وتصفیه جداگانه آن به همراه راه اندازی شبکه های جمع آوری و تصفیه فاضلاب در واحدهای صنعتی، اجرای طرح توسعه تصفیه خانه های فاضلاب، طرح شناخت شرایط و وضعیت آبهای زیرزمینی محدوده طرح، به منظور تکمیل بانک اطلاعاتی منابع آب زیرزمینی و استفاده از پسآب تصفیه شده شهری در بخش کشاورزی برای نواحی شهری و روستایی پیشنهاد شده است
خلاصه ماشینی:
"جدول شماره(3):میزان آبدهی منابع آب کشاورزی در محدودهطرح در سال 1385 (به تصویر صفحه مراجعه شود)(مأخذ:مهندسان مشاور تهران بوستن،1385) منابع آب شهری-باتوجه بهاینکه آب سبزوار در گذشتههایدور از قنوات دایر در داخل و خارج محدودۀ فیزیکی سبزوار تأمینمیشده و با روند افزایش جمعیت و حفر چاههای عمیق برای استفادهدر بخش کشاورزی و افت سطح آبهای زیرزمینی و درنتیجه کاهشآبدهی قنوات و ضرورت تأمین منابع آب بادوام برای جمعیت شهریسبزوار،از سال 1348 اولین حلقه چاه بهمنظور تأمین آب شربسبزوار در اراضی کسکن حفر شد.
جدول شماره(7):میزان کود شیمیایی مصرفی و بار آلودگی آندر محدوده طرح بهتفکیک نوع کود در سال 1387 (به تصویر صفحه مراجعه شود)(مأخذ:مدیریت جهاد کشاورزی سبزوار،1387(ب) باتوجه به الگوی کشت و میزان مصرف کودهای مختلف درمحدودۀ طرح،مقدار مصرف کود اوره و نیترات آلومینیم بهترتیببرابر 3003/7 تن و 1867/2 تن برآورد میشود.
جدول شماره(8):میزان سموم شیمیایی مصرفی و بار آلودگیآن در محدوده طرح بهتفکیک نوع سم در سال 1387 (به تصویر صفحه مراجعه شود)(مأخذ:مدیریت جهاد کشاورزی سبزوار،1387(ج) از سموم شیمیایی بسیار خطرناک که درمحدودۀ طرح برای مبارزهبا آفات و بیماری گیاهی و حشرات استفاده میشود دیازینون وکلرپیریغوس است که حدود 10 درصد بار آلودگی سموم را بهخوداختصاص میدهند.
جدول شماره(12):میزان بار آلودگی منابع آلاینده آب شهرسبزوار در محدوده طرح در سال 1387 (به تصویر صفحه مراجعه شود)(مأخذ:یافتههای مطالعه،1387) باتوجه بهیافتههای مطالعه،تلاش برای ترویج کشاورزی کمنهاده(مصرف کمتر نهادههای شیمیایی)و مدیریت مطلوب و استفادهاز این نهادهها از یکسو و نیز اجرای برنامههای زیر ازسوی دیگرمیتواند بهکاهش منابع آلایندگی آب شهر سبزوار منجر شود: -طرح تکمیل شبکۀ جمعآوری فاضلاب در سطح شهر سبزوار واجرای طرح توسعۀ تصفیهخانههای فاضلاب."