چکیده:
مطالعات انجام شده در حوزه های مختلف مناطق نفت خیز نشان داد که ترکیب «فنانترن» از خانواده هیدروکربن های آروماتیک چندحلقه ای (PAHs) آلاینده غالب در اغلب مناطق اطراف تاسیسات نفت و گاز است. در این کار تحقیقاتی به مطالعه نقش گیاه سورگوم (Sorghum vulgare Pers. Sudanense) در حذف آلاینده فوق با روش گیاه پالایی پرداخته شده است. پس از تیماربندی بر اساس طرح بلوک های کاملا تصادفی و کشت گیاه انتخابی در محیط گلخانه با شرایط مشابه منطقه مورد نظر، روند تغییرات غلظت آلاینده در خاک در مدت 16 هفته (دوره رشد کامل گیاه) دنبال شد. به منظور بررسی تاثیر آلاینده بر فعالیت های فیزیولوژیک گیاه، ابتدا میزان کلروفیل و بیوماس تولیدی و سپس برای تعیین ریسک اکولوژیکی روش، میزان تجمع آلاینده مذکور در گیاه و خاک مطالعه شد. اندازه گیری غلظت آلاینده توسط دستگاه HPLC ،میزان کلروفیل با استفاده از دستگاه کلروفیل سنج و تحلیل های آماری با استفاده از نرم افزار SPSS انجام گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد که گیاه مذکور میزان حذف آلاینده در خاک را در شرایط اعمال شده تا 20 درصد افزایش داده است.تحلیل آماری و مقایسه میانگین داده ها، اختلاف معنی دار در عملکرد تیمارهای گیاهی و فاقد گیاه را تایید کرد(05/0 P<). در عین حال ثابت شد که آلاینده در ناحیه ریزوسفر گیاه تجزیه و به اندام های هوایی منتقل نشده است. به علاوه فعالیت های فیزیولوژیک گیاه، نظیر میزان بیوسنتز کلروفیل و بیوماس تولیدی تاثیر چندانی نداشته و نهایتا در زنجیره غذایی نیز وارد نمی شود.
خلاصه ماشینی:
"gm( در خاکهای موردبررسی پس از 16 هفته (به تصویر صفحه مراجعه شود)جدول شماره(6):مقادیر تجمع در ریشه و حذف بیولوژیک (به تصویر صفحه مراجعه شود) بحث و نتیجهگیری نقش گیاه در کاهش آلاینده فنانترن در خاک کاهش غلظت فنانترن در خاکهای فاقد گیاه بهعواملی مانندشستوشوی آن از بافت خاک،جذب سطحی،اکسیداسیون درمقابلنور،تبخیر و تجزیه بیولوژیکی نسبت داده شده la.
بااستفاده از نتایج مندرج در جدول شمارۀ(5)مشاهده میشودکه گیاه موردمطالعه رونداصلاح خاک آلوده به فنانترن را در هرسهغلظت موردبررسی و در شرایط اعمالشده حدود 20 درصد بهبودبخشیده و میزان حذف آلاینده به 99%میرسد و همانطور که شکلشمارۀ(1)نشان میدهد،این تغییر غلظت در نمونههای کاشتهشدهو فاقد گیاه از هفته پنجم از کاشت آغازشده و در پایان دوره کشتمیزان غلظت آلاینده در تیمارهای کاشتهشده مشابه با نمونههایشاهد است،درحالیکه اختلاف محسوسی بین نمونههای فاقدپوشش گیاهی با شاهد وجود دارد(شکل شمارۀ 5).
دراین خصوص گیاه سورگوم که در اینکارتحقیقاتی استفاده شده است نیز همانند موارد ذکرشده قادر است تامیزان کاهش آلایندههای آلی و بویژه فنانترن در خاک را بهمیزان23%در تیمارهای حاوی mpp 10،19%در تیمارهای حاوی mpp 15و 20%در تیمارهای حاوی mpp 20 افزایش دهد که این موضوعاهمیت واقعی خود را زمانی نشان میدهد که بدانیم آلایندههایمختلف و بهویژه انواع آلی آن نظیر sHAP ،حتی در غلظتهایبسیار اندک،تهدیدی جدی برای سلامتی بشر محسوب میشوند،بنابراین اندک افزایش در میزان حذف آلایندههای مذکور درحضورگیاهان مختلف نظیر،سورگوم،نقشی بسیار مهم دارا خواهد بود."