چکیده:
استفاده از اینترنت و مواجهه با فضای مجازی در میان جوانان ایرانی روز به روز در حال افزایش است.تأثیرپذیری از این فضا به لحاظ گستردگی اینترنت و دسترسی همگان،حتی افرادی که در نقاط دوردست با امکانات محدود زندگی میکنند،پدیدهای است که در جامعهء ایران امروز در حال فزونی است. اگرچه رسانههای نوین در فرایند ارتباطات میتوانند دارای تأثیرات مثبت و منفی باشند،این مقاله تنها بر جنبههای بحرانزای این فرایند تأکید کرده است و یکی از آثار فضای مجازی را در جوامع،به خصوص جوامع در حال گذار، ایجاد بحران هویت فردی،گروهی،قومی و دینی میداند.این مطالعه همچنین تغییرات هویتی در سطوح مختلف و بحران ناشی از آن را در مواجهه با رسانههای نوین،به خصوص فضای مجازی بررسی کرده است. در این جستار،نخست هویت و فضای مجازی تعریف و تبیین شده، سپس بحران هویت و نظریههای مرتبط با آن بررسی شده و در نهایت، زمینههای این بحران با توجه به نتایج تحقیقات در جامعهء امروز ایران مطالعه شده است. بررسیها نشان میدهد براساس یک تقسیمبندی نسلی،نسل سوم بیشترین کاربران اینترنتی در ایران بوده و بیش از نسلهای دیگر در معرض آثار ناشی از اینترنت همچنین درمییابیم که رسانههای نوین،عامل تغییرات در نهادهای هویتساز شدهاند و فضای مجازی عوامل معناساز هویتی را دستخوش تغییر نموده است.
خلاصه ماشینی:
"اگرچه رسانههای نوین در فرایند ارتباطات میتوانند دارای تأثیرات مثبت و منفی باشند،این مقاله تنها بر جنبههای بحرانزای این فرایند تأکید کرده است و یکی از آثار فضای مجازی را در جوامع،به خصوص جوامع در حال گذار، ایجاد بحران هویت فردی،گروهی،قومی و دینی میداند.
بررسیها نشان میدهد براساس یک تقسیمبندی نسلی،نسل سوم بیشترین کاربران اینترنتی در ایران بوده و بیش از نسلهای دیگر در معرض آثار ناشی از اینترنت همچنین درمییابیم که رسانههای نوین،عامل تغییرات در نهادهای هویتساز شدهاند و فضای مجازی عوامل معناساز هویتی را دستخوش تغییر نموده است.
نویسندهء این مقاله در صدد پاسخ به این سؤال:نسبت میان فضای مجازی(اینترنت)و بحران هویت جمعی چیست؟و نیز بررسی این مسئله است که هویتهای فردی،اجتماعی،قومی-گروهی در ایران امروز با چه نوع بحران هویتی مواجه هستند.
کاستلز با توجه به اهمیت«معنا»در عصر اطلاعات و تلاش کنشگران مختلف اجتماعی جهت نیل به معنایی خاص،آن را در تقابل با مفهوم قدیمی«کارکرد»قرار میدهد که از سوی نهادهای مسلط اعمال میشود این هویت ناشی از هنجارهای اجتماعی است و وابسته به روابط و ترکیب و چینش افراد،نهادها و سازمانهای جامعه است:«هویت منبع معنا برای خودکنشگران است و به دست خود آنها از رهگذر فرایند فردیت بخشیدن،ساخته میشود.
همینطور در تحقیق جامعی که از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی صورت گرفته(وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی،0831)مذهب در زندگی 79/5 درص از افراد دارای بیشترین اهمیت است؛همچنین در تحقیق دیگری(وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی،2831)نشان داده شده است با توجه به اینکه ایرانیها خانواده را مهمترین نهاد اجتماعی میدانند،با این حال دیدگاههای جدیدی در مورد نقش خانوادهها کسب کردهاند."