چکیده:
نثر فنی و مصنوع فارسی با شگردها و ظرافتهای خاص خود معلول عوامل متعددی است که غالبا هنگام بررسی این نوع نثر،به آنها پرداخته نمیشود یا اگر مطرح میشوند ناقص و ناکافیاند و خوانندگان کنجکاو و علاقهمندان به زبان و ادب فارسی را اقناع نمیکند.نگارنده با درک چنین ضرورتی به معرفی دلایل ظهور و رواج طریقهی مذکور پرداخته است.
خلاصه ماشینی:
"اینان با اندوختهای که از میراث ادبی ساسانی و تسلطی که بر فنون زبان و شیوههای گوناگون چکیده نثر فنی و مصنوع فارسی با شگردها و ظرافتهای خاص خود معلول عوامل متعددی است که غالبا هنگام بررسی این نوع نثر،به آنها پرداخته نمیشود یا اگر مطرح میشوند ناقص و ناکافیاند و خوانندگان کنجکاو و علاقهمندان به زبان و ادب فارسی را اقناع نمیکند.
بر این اساس در میان نویسندگان فنی و نثرهای شاعرانه همواره کسانی نیز وجود داشتهاند که فارغ از فضلفروشیهای مرسوم،هرگاه تحت تأثیر واقعهای یا جریانی یا تحت تأثیر شخصیت مورد علاقهای قرار گرفتهاند،احساسات واقعی خود را با مؤثرترین و جذابترین بیان در اثر خویش منعکس کردهاند.
سوز و نالهای که از قلم محمد زیدری در فرجام کار جلال الدین منکبرنی شعله میکشد و تأثر و اندوه عطا ملک جوینی در واقعهی بهار خونین بخارا و شیفتگی و جذبهی عشق حق در شطحیات روزبهان،و تغزلات زیبای ظهیری سمرقندی امکان ندارد که عواطف در هر زبان بدون زبان بلاغی و بدیعی مطرح گردد و قاضی حمید الدین و مدایح زیبای شاعرانهی راوندی و عتبی همگی نشانگر این حقیقت است که عواطف اصیل،زبانی لطیف و شاعرانه و مجازی میطلبند،که با نبود آن هیچ سخن شاعرانهای رنگ هستی به خود نمیگیرد.
لذا از قرن ششم به بعد شاهد هستیم که چگونه نثر فارسی هرگاه به جانب ادبیات روایی،بهویژه قصه و حکایت تمایل مییابد،نویسندهی هنرمند،نهایت هنر خود را در تزیین و آراستن آن به انواع آرایههای ادبی بهکار میگیرد و با کمک آنها طعم تلخ انتقاد و نصیحت را با چاشنی شیرین و زیبای سخن شاعرانه ازبین میبرد."