چکیده:
ادبیات دورهی جنگ،گرچه بیشتر مردانه و در میدان جنگ است،اما زنان نیز در آن نقش انکارناپذیری دارند.زنان،همانگونه که نیمی از مسئولیتهای اجتماعی را در داخل و خارج خانه به عهده گرفتهاند،همواره در تمام امور مربوط به مردان نیز مشارکت داشتهاند و در جنگ تحمیلی نیز شاهد حضور مستقیم و غیرمستقیم آنان در صحنه بودهایم. در داستانهایی که طی سالهای جنگ و پس از آن نوشته شده است،شاهد نقشآفرینی زنان و مردان در کنار هم هستیم.نگارنده،با توجه به اهمیت نقش زنان در این دوره از تاریخ،در داستانهای این دوره به نقش زنان و چگونگی شخصیتپردازی نویسندگان آنها پرداخته و دیدگاه نویسندگان را نسبت به همسران و مادران شهدا،جانبازان،اسرا و زنانی که در پشت جبهه رزمندگان را یاری میدادند،نقد و بررسی کرده است.
خلاصه ماشینی:
"نگارنده،با توجه به اهمیت نقش زنان در این دوره از تاریخ،در داستانهای این دوره به نقش زنان و چگونگی شخصیتپردازی نویسندگان آنها پرداخته و دیدگاه نویسندگان را نسبت به همسران و مادران شهدا،جانبازان،اسرا و زنانی که در پشت جبهه رزمندگان را یاری میدادند،نقد و بررسی کرده است.
همسران شهدا یکی از نقشهای مهم زنان در دورهی جنگ و بعد از آن نقش همسر شهید بودن است.
در داستاننویسی نیز نویسندگان،با شناختی که از جامعهی آن روز داشتند،گاه توانستهاند نقش این زنان را آنگونه که بوده است به تصویر بکشند،اما برخی نویسندگان نیز با پرداخت بد داستان و ذهنیات همسر شهید،فداکاری و شجاعت او را طور دیگری به تصویر کشیدهاند.
همسر شهید در فرهنگ غالب جامعهی امروز،اگرچه همسرش را از دست میدهد،اما با لذتی که از ایثار و درک عوامل معنوی به دست میآورد،میتواند خلأها و کمبودهای موجود را جبران نماید،اما این بخش از تحولات تازه که میتواند بیانگر قسمتی از واقعیتهای موجود زمانه باشد در داستانها مورد بیتوجهی قرار میگیرد»(زواریان،0731:34).
در داستان«پرستوها»نیز دختری که زمانی در جبهه بوده است تمایل دارد با جانبازی که یک چشم و یک دستش را از دست داده ازدواج کند و برای این کار رو در روی خانواده و حتی تمایل نداشتن جانباز میایستد.
تنها در رمان «عشق سالهای جنگ»روحیهی ایثارگری و فداکاری زنان خوب به تصویر کشیده شده است،ولی در داستانهای دیگر، بهویژه داستانهای کوتاه،کمتر شاهد حضور زنان در این عرصه هستیم:نرگس دختری است که زندگی خود را وقف جنگ میکند و برای ازدواج با فرد دلخواه خود-که رزمنده است- رو در روی پدر میایستد."