چکیده:
با توجه به نقش فزاینده تحقیق در توسعه اقتصادی، سرمایهگذاری در تحقیقات دارای
آثار گوناگونی بر متغیرهای اقتصادی از جمله ارزش افزوده و تولید سرانه است. این
آثار در بخش صنعت و معدن نیز قابل توجه میباشد، از این رو در این مقاله فرضیههای
مختلفی در قالب مدلهای گوناگونی همچون مدلهای جانسون و استرینر، زاکازیت، کاب
داگلاس، ترنسندنتال و خطی ساده برای سالهای
(1351-1381) آزمون شدهاند. از میان مدلهای برآوردشده، مدل کاب داگلاس بهعنوان
بهترین مدل انتخاب شد و حاکی از آن است که:
1. یک درصد افزایش در هزینههای تحقیقاتی سرانه بخش صنعت معدن، ارزش افزوده سرانه
این بخش را پس از گذشت یک سال در حدود 041/0 درصد افزایش میدهد.
2. اثر سرمایهگذاریهای فیزیکی سرانه بخش صنعت و معدن بر افزایش تولید سرانه (تولید
متوسط، ارزش افزوده سرانه) در این بخش، بیش از اثر هزینههای تحقیقاتی سرانه است.
بهطور کلی در خصوص بررسی اثر هزینههای تحقیقاتی بر ارزش افزوده بخش صنعت و معدن،
مقاله حاضر با ترکیب زیر به رشته تحریر در آمده است.
ابتدا به ادبیات موضوع اشاره و شاخصهای مربوط به آن در ایران بررسی شد؛ سپس روند
اعتبارات تحقیقات صنعتی در ایران و برخی از کشورها مورد بررسی قرار گرفت و پس از آن
با بهکارگیری مدلهای مختلفی به آزمون رابطه میان هزینههای تحقیقاتی و ارزش افزوده
در بخش صنعت و معدن پرداختهشد. در خاتمه، تنگناها و مشکلات موجود در این بخش بیان
و پیشنهادهای لازم نیز ارائه شد.
خلاصه ماشینی:
"اگر از لحاظ درصد تحقیقات انجام شده، کشورها در بخش صنعتی رتبهبندی شوند، ردهبندی کشورها به صورت جدول 1 است [11، صص260-261]: جدول 1 رتبهبندی کشورها به لحاظ بهکارگیری هزینههای تحقیقاتی در بخش صنعتی میزان بهکارگیری هزینههای تحقیقاتی در بخش صنعتی (درصد) کشورهای مربوط بیش از 60 سوئد، آمریکا، کرهجنوبی، ژاپن، سویس، آلمان، بلژیک، روسیه، انگلستان، کانادا، ایرلند، فرانسه بین 40 -60 فنلاند، اتریش، سنگاپور، نروژ، ایتالیا، تایوان، هلند، اسپانیا، استرالیا بین 20 -40 چین، یونان، هند، پرتغال کمتر از 20 ایران اگر از بعد منابع تأمین کننده هزینههای تحقیقاتی بخش صنعت مسأله بررسی شود، ملاحظه میشود که غالب کشورهای پیشرفته صنعتی (مانند آمریکا، ژاپن و آلمان) بهطور متوسط حدود 8/2 درصد تولید ناخالص ملی خود را صرف امور تحقیق و توسعه میکنند.
(شایان ذکر است که در بسیاری از کشورهای در حال توسعه که R&D جایگاه واقعی خود را بهدست نیاورده است، در هنگام مواجهه با مشکلات، اولین موردی که کاهش پیدا میکند هزینههای R&D میباشد؛ 2- افزایش سهم بودجههای تحقیقاتی مراکز صنعتی از کل بودجههای تحقیقاتی کشور؛ 3- نظر به اینکه نتایج بهدست آمده حاکی از وجود رابطه مثبت و معناداری میان سرمایهگذاریهای تحقیقاتی در بخش صنعت و معدن و رشد این بخش میباشد، بهطوریکه به ازای 1 درصد افزایش در هزینههای تحقیقاتی سرانه این بخش، پس از گذشت 1 سال، ارزش افزوده سرانه این بخش در حدود 037/0 درصد افزایش پیدا میکند و نیز نظر به اینکه رشد متوسط بخش صنعت و معدن طبق پیشبینیهای برنامه چهارم در حدود 4/13درصد در نظر گرفته شده و همچنین با درنظرگرفتن رشد متوسط جمعیت (4/1 درصدی)، رشد متوسط این بخش بهطور سرانه در حدود 12 درصد براورد میشود که در اینصورت جهت دستیابی به چنین رشدی، لازم است تا هزینههای تحقیقاتی سرانه این بخش در طول سالهای برنامه، بیش از 3 برابر افزایش پیدا کند."