خلاصه ماشینی:
"اسناد روابط اتحاد جماهیر شوروی از سال 1918 تا 1951 با ایران در میان اسناد وزارت خارجه فرانسه عطا آیتی مقدمه به وقوع پیوستن انقلاب بلشویکها در روسیه بدونشک در دگرگونساختن برخی از حوادث ایران و بهویژه بعد از رویکارآمدن رضا شاه و مسائل پس از جنگ جهانی دوم بیتأثیر نبوده است ازجمله آنکه شورویها در هر دوره از تاریخ معاصر ایران در گسترانیدن نفوذ سیاسی،اقتصادی و فرهنگی در ایران بیحرکت نماندهاند و همیشه در تلاش بودهاند تا به شیوههای گوناگون با عناصر خود برنفوذشان در این کشور تحکیم ببخشند و رقیبی در برابر سایر کشورهای قدرتمند همانند انگلستان و سپس امریکا باشند.
مهم این بود که قبل از خروج رسمی نیروهای نظامی شوروی از ایران،که قرارداد آن در تاریخ 29 ژاویه 1942 بین سه دولت ایران،شوروی و انگلستان به امضاء رسیدهبود،دولت ایران از اختلافات خود با شورویها نتیجه خوبی به دست آورده بود؛درواقع،کشورهای اشغالگر متعهد شده بودند که،حداکثر شش ماه پس از پایان گرفتن جنگ،نیروهای نظامیشان را از خاک ایران خارج سازند.
دولت انگلستان با آرامی به شورشهای آذربایجان واکنش نشان داد و در نوزدهم سپتامبر به دولت شوروی پیشنهاد کرد که تخلیه تدرجی در مورد آذربایجان و مناطق نفتی جنوب به عمل نیاید؛بدینمعنا که هردو کشور میتوانند نیروهای خود در مناطق اشغالی را همچنان نگهدارند؛ولی دولت شوروی به این پیشنهاد جواب منفی داد و اعلام نمود برطبق مفاد قرارداد سال 1942،تخلیه خاک ایران در تاریخ دوم مارس صورت خواهد گرفت."