چکیده:
ایزد بانوان باروری نگاه دارپرباری و ناظر بارداری و زایش بسیاری از تمدن های چندخداییاند. فرهنگ های ساکن فلات ایران نیز، از دوران نوسنگی تا پایان سلسله ی ساسانی، به گونه های متفاوت، این ایزدبانوان را ستوده و برای بر سر مهر ماندن شان نیایش گاه و تندیس ساخته اند. پرشماریپیکرک های بارورینشان دهنده ی دیدگاه نیاکان ما به قوانین حاکم بر زندگی و هراس همیشگی آنان از روی گردانی طبیعت است. برای آسان تر شدن دسته بندی، این آثار در هفت دوره ی نوسنگی، مس و سنگ، برنز، آهن، هخامنشی، پارتی سلوکی، و ساسانی مورد بررسی قرار گرفته اند؛ هرچند که این تقسیم بندی تقریبی است و نمی تواندنشان دهنده ییک سانی سبک باشد.
خلاصه ماشینی:
گرچه هنوز پژوهشی گسترده برای رد یا پذیرش این فرض در ایران صورت نگرفتـه ، اما شواهدی از مادرسالاری در برخی فرهنگ های ایرانی به دست آمده است ، که از آن میان می توان یافتن شماری مهر تجاری در گورهای زنانه ی شهر سـوخته را نـام بـرد (سـجادی و هم کاران ٩ ۲۰۰۳).
از دوره ی اوان نیز شماری پیکرک ساده ی گلـی از زنـان فربـه (۷۲ و ۷۳) بـه دست آمده است ، که پیش آهنگ فراگیـر شـدن این گونه تندیس ها در دوران ایلام میانه اند.
نـه عدد از آثار گنجینه ی میراث فرهنگی استان تهران (۱۲۵–۱۳۳) گرچه از کاوش علمی بـه دست نیآمده اند، می توانند به عنوان مجموعه یی برجسته از پیکرک های این دوره مورد بررسی قرار گیرند.
تنـدیس سـفالین بـانویی کـه پـنج کــودک را در آغــوش و بــر دوش دارد (۱۶۲) و در مــوزه ی رضــا عباسی نگاه داری می شود از کاوش علمی به دست نیآمده و در میان پیکرک های باروری ایران نمونه یی همانند آن دیده نشده اسـت ، امـا بـه شمال غرب ایران و هزاره ی نخست پ م منسوب است .
” 3 Temple to Aphrodite Kallipygos at Syracuse, Sicily, Italy 4 Museo Archeologico Nazionale di Napoli (Naples National Archaeological Museum) ساسانی (۲۲۶–۶۵۲ م ) شوش – چند پیکره ی کوچک گلی از این دوره بـه دسـت آمده است ، که تاج بر سر و شـنل بـر دوش دارنـد (۲۵۰–۲۵۲).
جاهای باستانی ایران که پیکرک های باروری در آن ها یافته شده و نام شان در این نوشته آمده است .