چکیده:
توسعه پایدار جدیدترین شعار جنبش زیست-محیطی در سطح جهان است و در درجه اول بر پیامدهای زیست-محیطی و اکولوژیک رشد و توسعه اقتصادی کشورها در سطح بین المللی و منطقهای تأکید داشته است و هدف اصلی آن،این است که توان نسلهای آینده را در برآوردن نیازهایش کاهش ندهد تا آیندگان نیز بتوانند به میزان نسلهای حاضر از منابع طبیعی و محیطی بهره ببرند.با توجه به اهمیت این موضوع در سطح جهانی و نیز در سطح مناطق خشک با تکیه بر مشکلات و کمبودها،این مقاله به ارزیابی و بررسی توسعه پایدار در شهر اردکان در بعد زیست-محیطی میپردازد.در این بعد برمبنای ادبیات توسعه پایدار و با نگرشی به شاخصهای منتخب ارایه شده توسط کمیسیون توسعه پایدار، شاخصهایی به صورت منتخب در نظر گرفته شده و براساس آنها در ابتدا با استفاده از آزمون ویلکاکسون، مقایسهای با مناطق شهری کشور صورت گرفته است.در مرحله دوم،با استفاده از روش شاخص نابرابری موریس،تفاوتها در محلات شهر اردکان بررسی شده و در نهایت،پایداری و ناپایداری محلات نسبت به هم مشخص شده است.ارزیابیهای صورت گرفته بیانگر آن است که در مقایسه شاخصهای زیست- محیطی شهر اردکان با مناطق شهری کشور تا حدودی نابرابریهایی به چشم میخورد و روند توسعه پایدار در این شهر با کشور هماهنگ نبوده است.همچنین در سطح محلات شهر اردکان نیز ناپایداریهایی در بعد زیست-محیطی بوضوح مشاهده میشود که به نظر میرسد اقداماتی،نظیر توسعه منابع آب،ذخیرهسازی آبهای زیرزمینی،گسترش و توسعهء فضاهای سبز شهری و غیره تا حدودی در کاهش ناپایداریها مؤثر خداهد بود.
خلاصه ماشینی:
"(1)- Alshuwaikhat (به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل شماره 1:چارچوب طرح و شهرهای پایدار قرارگیری شهر اردکان در منطقه خشک و همجواری آن با کویر و وجود محدودیتهای شدید اراضی و بیآبی،ناپایداریهای زیست- محیطی و اکولوژیک را دربرداشته است که این مسأله با رشد جمعیت و نیاز به تغییر در کاربریها و تراکمهای شهری نمود بیشتری مییابد.
شهر اردکان هم از نمونه شهرهایی است که در دشت یزد-اردکان واقع شده و کمبود آب در آن جدی است؛ازاینرو،برای توسعه پایدار زیست- محیطی،برنامهریزی باید روی آن بخش از چرخه آب مناطق صورت گیرد که قابل تجدید است؛ یعنی کل میزان آب نفوذی و جاری در سطح یک منطقه که در یک سال آبی بهطور متوسط از نزولات جوی آن منطقه حاصل میگردد؛چنانچه میزان برداشت و مصرف آب بیش از کل میزان آب نفوذی و جاری منطقه صورت گیرد،توسعه ناپایدار و بحران آفرین خواهد بود زیرا طبق رابطه زیر داریم: میزان کل آب تجدید شده در واحد سطح/میزان کل آب برداشت یا مصرف شده-شاخص پایداری آب تغییرات این شاخص بین صفر و یک است که هرچه نسبت مزبور به یک نزدیکتر باشد،از مطلوبیت بیشتری برخوردار خواهد بود."