چکیده:
در مورخه شانزدهم خردادماه سال هزار و سیصد و هشتاد و چهار در محور مواصلاتی نیر-(گردنه صائین)در استان اردبیل زمین لغزهء نسبتا بزرگی رخ داد که در اثر آن حدود یک کیلومتر از محور فوق الذکر از بین رفت و خسارات جانی و مالی فراوانی را به وجود آورد.عوامل مختلفی در ایجاد این زمین لغزه نقش داشتهاند؛که از جمله میتوان به عوامل زمینشناسی(لیتولوژی و ساختار زمینشناسی)،ضخامت و بافت خاک،درصد پوشش گیاهی،کاربری زمینها، میزان پستی و بلندی و شیب دامنه بالاخره آبهای زیر زمینی اشاره نمود.برای پی بردن به میزان ناپایداری در قسمتهای مختلف منطقه براساس روش آنبالاگان،ابتدا کل منطقه مورد مطالعه به 32 واحد کاری تقسیم گردید و سپس عوامل تاثیرگذار لغزش به صورت جداگانه در هرکدام از واحدهای کاری مورد ارزیابی قرار گرفت و ارزش عددی هرکدام بدست آمد و در نهایت کل امتیازات جمع گردید.براساس امتیازهای بدست آمده نقشه خطر زمین لغزش برای کل منطقه رسم گردید.بررسی این نقشه گویای این حقیقت است که کل منطقه به پنج پهنه از نظر خطر زمین لغزه تقسیم شدهاند؛پهنه با خطر بسیار بالا 10/5 کیلو متر مربع از مساحت کل منطقه یا 23 درصد اراضی را به خود اختصاص داده که در اطراف رودخانه و محل عبور جاده قرار گرفتهاند.مناطق با خطر زیاد 24/6 درصد منطقه مورد مطالعه،پهنه با خطر متوسط 2/1 درصد،پهنه با خطر کم 18 درصد و پهنه با خطر خیلی کم 14/75 از منطقه را به خودشان اختصاص دادهاند.
خلاصه ماشینی:
"(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل شماره 1:موقعیت منطقه در شمال غرب ایران مواد و روشها در این مطالعه یکی از روشهای متداول در پهنه بندی زمین لغزه استفاده شده است،که این روش عبارت است از روش پهنهبندی آنبالاگان.
برای تهیه نقشه ابتدا کل ناحیه به 23 واحد کاری تقسیم گردیده است(شکل شماره 2)و در هر واحد به عوامل تاثیرگذار در لغزش امتیاز داده شده و سپس کل منطقه براساس جدول شماره 2 به پنج منطقه از نظر خطر وقوع زمین لغزه تقسیم گردیدهاند.
امتیازدهی به عوامل موثر در خطر لغزش براساس مدل آنبالاگان در این روش براساس امتیازدهی به عوامل زمین شناسی و ژئومورفولوژی،ساختمان زمینشناسی، هوازدگی و میزان فرسایش در سنگها،ضخامت پوشش خاک،شیب توپوگرافی،ارتفاع نسبی،کاربری زمین و پوشش گیاهی و بالاخره آب زیر سطحی دامنهها به مناطق نامستعد(کم مستعد)برای وقوع لغزش،مناطق متوسط،مناطق با خطر زیاد و بسیار زیاد تقسیم میشود(جدول شماره 2).
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل شماره 7:تاثیر آب زیر زمینی در خطر لغزش منطقه صائین نتیجهگیری گردنه صائین که زمین لغزهای در شانزدهم خردادماه هزار و سیصد و هشتاد و چهار در آنجا رخ داده است از نظر پایداری ژئومورفولوژی دامنه مورد مطالعه قرار گرفت و نتایج زیر از این مطالعه بدست آمد: این منطقه براساس روش پهنهبندی خطر زمین لغزه آنبالاگان و براساس امتیازدهی به عوامل زمینشناسی، ژئومورفولوژی،خاک،پوشش زمین،آبهای زیرزمینی، شیب توپوگرافی و کاربری زمینهابه پنج ناحیه از نظر پایداری و خطر زمین لغزش تقسیم گردید(شکل شماره 8)؛1-نواحی با خطر بسیار بالا 2-نواحی با خطر بالا 3-نواحی با خطر متوسط 4-نواحی با خطر کم 5- نواحی با خطر بسیار کم."