چکیده:
یکی از عوامل موثر در شکلزایی محیط ساحلی،هیدرودینامیک دریا است و در کلیه طرحهایی مرتبط با ساحل این مسأله مورد توجه است.در این مقاله،هیدرودینامیک دریا در تنگه هرمز و حرکات آب دریا اعم از جزر و مد،امواج و جریانهای دریایی در قاعده دلتاهای منطقه،بررسی شده است.محدوده مطالعه،سواحل تنگه هرمز،بین مصب رودخانه میناب در شرق و مصب رودخانه شور در غرب بندر عباس است؛این محدوده،نوار خط ساحلی دریا را شامل میشود.در این تحقیق،ابتدا دادههای کتابخانهای و آماری از منابع موجود جمعآوری شد.در ادامه بعد از تشریح اشکال و فرایندهای ساحلی منطقه به ویژه قاعده دلتاها،وضعیت امواج،جریانهای جزر و مدی و جریانهای حاصله،بررسی شده و در نهایت،وضعیت فرسایش اعم از تخریب،جابجایی رسوب و رسوبگذاری،در پهنه ساحلی منطقه تجزیه و تحلیل گردید.براساس بررسیهای انجامشده حرکات آI شامل:امواج،جزر و مد و جریانهای ساحلی و دریایی؛مهمترین نقش را در تحولات مورفولوژی خط ساحلی در قاعده دلتاها به عهده دارند که در این میان امواج نقش مهمتری را در شکلگیری و توپوگرافی ساحل به عهده دارند و دو عامل دیگر نقش واسطه یا تکمیلکننده را ایفا میکنند.اما در قسمتهای قاعده دلتاها به دلیل کاهش میزان شیب به کمتر از 1%درصد،پدیده جزر و مد بیشترین تاثیر را بر روی محدوده خط ساحلی،دارد.
خلاصه ماشینی:
"از دهانه رودخانه شور به سمت غرب به دلیل نزدیکی ارتفاعات با خط ساحل و افزایش شیب ساحلی از پهنای نوار جزر و مدی کاسته میشود و به همین نسبت از ارتفاع رشتهها و موانع ماسهای نیز کاسته میشود و این موانع اغلب به صورت برجستگیهای کوچک که عمدتا در زیر آب هستند تبدیل میشوند.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل 4-منحنیهای همجزر و مد در تنگه هرمز(دفتر هیدروگرافی نیروی دریایی امریکا،2891) پهنههای تحت تاثیر آب دریا تنها در محدوده شهر بندر عباس در یک امتدادی به طول تقریبی 5/5 کیلومتر به دلیل نزدیکی تپهها و دامنههای پیشکوهی زاگرس به امتداد خط ساحلی، شیب محدوده کرانه زیادتر بوده و عرض جلگه ساحلی کمتر از 1 و حد اکثر تا 5 کیلومتر است.
با این وصف با توجه به جریان ناشی از چرخه آب در خلیج فارس که در امتداد سواحل شمالی تنگه هرمز آب تازه از سمت اقیانوس هند و دریای عمان به سمت خلیج فارس جریان مییابد و در امتداد سواحل جنوبی آب شور و سنگینی تخلیه میشود،جریان آنها موجب انحراف کلی جریانهای ورودی به سمت شمال،شمال غرب و غرب در محدوده مورد مطالعه میشود.
با توجه به بررسیهای به عمل امده در منطقه،در اثر عملکرد مشترک حرکات آب دریا و نیز فرایندهای محیط خشکی اشکال سواحل رسوبی و کمشیب دلتایی نظیر فلشها و زبانههای ساحلی و سدهای ساحلی،در نتیجه جریانهای ساحلی و امواج،اشکال ناشی از نقل و انتقال بادی مانند تپهها و رشتههای ماسهای ساحلی و همچنین اشکال مورفولوژیک در قاعده دلتاها نظیر خورها،تالابها و سبخاها و کانالهای جزر و مدی در نتیجه جزر و مد و جریانهای جزر و مدی در منطقه ساحلی و در قاعده دلتاها تشکیل گردیده است."