چکیده:
محدودیتها و مرزهای تولید محصولات کشاورزی وابسته به شرایط اقلیمی است و آب و هوا یکی از مهمترین عوامل موثر در فعالیتهای انسان به ویژه در بخش کشاورزی است.این تحقیق به منظور ارزیابی شرایط اقلمی برای کشت محصول زعفران در شهرستان مرودشت صورت گرفته است.برای انجام این کار از دادههای روزانه دمای شهرستان مرودشت به صورت روزانه و دادههای بارش ماهانه در یک دوره آماریی 20 ساله(1986-2005)استفاده شده است.در این تحقیق شرایط دمای حد اقل،میانگین و نوسانات روزانه دما با توجه به نیازهای گیاه زعفران در شهرستان مرودشت مورد بررسی قرار گرفت و این شرایط با شهرستانهای زعفرانخیز ایران مقایسه شد.شرایط یخبندان و وقوع دماهای زیر صفر درجه نیز در این شهرستان بررسی شد.میزان درجه روز مورد نیاز برای رشد و گلدهی و همچنین ضریب گیاهی و نیاز آبی این گیاه نیز مورد ارزیابی قرار گرفت.براساس نتایج،از نظر دمایی و نوسانات روزانه دما،شهرستان مرودشت با شهرستانهای زعفرانخیز ایران مانند:قائن و تربت حیدریه بهطور نسبی دارای مشابهت است و از این نظر برای کشت زعفران محدودیت وجود ندارد.از نظر احتمال وقوع یخبندان و همچنین درجه روز مورد نیاز برای رشد و گلدهی زعفران در شهرستان مرودشت محدودیتی وجود ندارد و با توجه به ضریب گیاهی و نیاز آبی این محصول در دوره اولیه رشد با توجه به کسری آب مورد نیاز،آبیاری این محصول ضروری است ولی در دوره توسعه و میانی با توجه به بارشهای زمستانه و وجود رطوبت در خاک میتوان تعداد دفعات آبیاری را کاهش داد.
خلاصه ماشینی:
"از نظر احتمال وقوع یخبندان و همچنین درجه روز مورد نیاز برای رشد و گلدهی زعفران در شهرستان مرودشت محدودیتی وجود ندارد و با توجه به ضریب گیاهی و نیاز آبی این محصول در دوره اولیه رشد با توجه به کسری آب مورد نیاز،آبیاری این محصول ضروری است ولی در دوره توسعه و میانی با توجه به بارشهای زمستانه و وجود رطوبت در خاک میتوان تعداد دفعات آبیاری را کاهش داد.
جدول 2-وضعیت دما در ماههای موردنظر برای سه منطقه مورد بررسی(سانتیگراد) (به تصویر صفحه مراجعه شود) هرچه دامنه نوسان ماهانه و میزان افت دما در شبهای ماههای سپتامبر و اکتبر که همزمان با اواخر دوره کاشت و آغاز گلدهی و ماه نوامبر که با اوج گلدهی مصادف است بیشتر باشد،صبح روز بعد تعداد گلهای بیشتری باز شده و در نتیجه میزان محصول بالا میرود(مبارکی:4831،52).
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل 3:ضریب گیاهی زعفران در طول ماههای رشد میزان نیاز آبی گیاه از طریق رابطه زیر به دست میآید: ETo*Kc -نیاز آبی نیاز آبی گیاه زعفران در شهرستان مرودشت و در مرحله ابتدایی حدود 921/4 میلیمتر است که با توجه به میزان بارشها در این دوره،باید مقدار عمدهای از این نیاز آبی را به وسیله آبیاری به گیاه رساند.
در شهرستان مرودشت نیز با توجه به میزان بارش نازل شده در طول دوره رشد و گلدهی محصول زعفران و همچنین آبیاری در مواقع مورد نیاز و جبران میزان تبخیر و تعرق،نیاز آبی این گیاه تأمین خواهد شد."