چکیده:
برای مطالعه روابط بین بارندگی و ویژگیهای جغرافیایی و توپوگرافی دامنههای شرقی و غربی کوهستان تالش، متغیرهای توپوگرافی و جغرافیایی شامل ارتفاع،عرض جغرافیایی،فاصله تا منبع تامینکننده رطوبت و متغیرهای توپوگرافیک دیگری،ازجمله شیب،جهت درهها و فاصله تا مانع انسدادی در جهات هشتگانهء جغرافیایی بررسی شدهاند. برای انجام این تحقیق،از آمار بارش 26 ساله(1385-1360)41 ایستگاه هواشناسی و بارانسنجی موجود در منطقه استفاده شده است.متغیرهای توپوگرافی-جغرافیایی نیز با استفاده از نقشههای توپوگرافی 50000:1 و 100000:1 و 250000:1 و عکسهای ماهوارهای منطقه استخراج شدهاند.ضرایب همبستگی بین متغیرهای توپوگرافی-جغرافیایی با انواع بارشهای سالانه و فصلی،در دامنههای شرقی و غربی محاسبه شده و معادلات پیشبینی بارشهای منطقه با روش رگرسیون گامبهگام تهیه شدهاند. نتایج پژوهش نشان میدهند که بارندگی دامنههای شرقی تالش،بسیار بیشتر از دامنههای غربی آن است و کوهستان تالش به صورت سدی در برابر بارشهای خزری عمل کرده،از نفوذ هوای مرطوب به سمت دامنههای غربی تالش جلوگیری میکند.متغیر ارتفاع در دامنههای غربی رابطه مثبت و در دامنههای شرقی رابطه منفی با بارشها دارد.همچنین اثر متغیرهای توپوگرافی با جهت جغرافیایی نیز تغییر میکند.یافتههای تحقیق نشان میدهند تاثیر متغیرهای توپوگرافی در دامنههای شرقی تالش بیشتر از دامنههای غربی آن بوده،در فصل زمستان کمترین مقدار تاثیرگذاری عوامل توپوگرافی و جغرافیایی را بر روی بارشهای هردو دامنه مشاهده میکنیم.
خلاصه ماشینی:
"جغرافیا و برنامهریزی محیطی سال 02،شماره پیاپی 53،شماره 3،پاییز 8831 وصول:7831/9/2 پذیرش:8831/3/21 صص 48-36 بررسی رابطه بین بارش و توپوگرافی در دامنههای شرقی و غربی منطقه کوهستانی تالش بهروز ساری صراف،دانشیار گروه جغرافیا،دانشگاه تبریز عبد الحمید رجایی،دانشیار گروه جغرافیا،دانشگاه تبریز پریچهر مصری علمداری،دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامهریزی شهری دانشگاه تبریز* چکیده برای مطالعه روابط بین بارندگی و ویژگیهای جغرافیایی و توپوگرافی دامنههای شرقی و غربی کوهستان تالش، متغیرهای توپوگرافی و جغرافیایی شامل ارتفاع،عرض جغرافیایی،فاصله تا منبع تامینکننده رطوبت و متغیرهای توپوگرافیک دیگری،ازجمله شیب،جهت درهها و فاصله تا مانع انسدادی در جهات هشتگانهء جغرافیایی بررسی شدهاند.
معادله رگرسیون گامبهگام برای پیشبینی بارندگی فصل بهار در دامنههای غربی با استفاده از متغیرهای توپوگرافی-جغرافیایی به صورت زیر است: بارش فصل بهار در دامنه غربی 0/43- R 2 (ارتفاع متوسط)0/930+26/9- میزان R 2 نشان میدهد که 43 درصد تغییرات بارش دامنه غربی تالش توسط این معادله تبیین میگردد.
جدول شماره 4 ضرایب همبستگی بین بارش فصل بهار و متغیرهای توپوگرافی-جغرافیایی در دامنههای غربی تالش (به تصویر صفحه مراجعه شود) همبستگیهایی که در سطح 0/50 و بیشتر معنیدار هستند پررنگتر نشان داده شدهاند.
جدول شماره 6 ضرایب همبستگی بین بارش فصل پاییز و متغیرهای توپوگرافی-جغرافیایی در دامنه غربی تالش (به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) همبستگیهایی که در سطح 0/50 و بیشتر معنیدار هستند پررنگتر نشان داده شدهاند معادله پیشبینی بارش پاییزه دامنههای غربی تالش به صورت زیر خواهد بود: بارش فصل پاییز دامنه غربی -(شیب جنوب غرب)759/7+(دره غرب)0/23+401/8- 0/75- R 2 (فاصله تا دریای خزر)0/97 همانطور که معادله نشان میدهد،سه متغیر در معادله پیشبینی بارش فصل پاییز وارد شدهاند و 75 درصد تغییرات بارشی منطقه را پیشبینی میکنند."