چکیده:
اصالت تاریخی باور به منجی موعود،از مباحث مهمی است که در روزگار ما برخی آن را به رشتهء نقد کشیدهاند.با بررسی توصیفی-تحلیلی نخستین منابع تاریخی و روایی به این نتیجه دست یافتیم که اصالت این آموزه و انتساب آن به شیعیان عصر حضور امامان معصوم علیهم السلام از زمان امیر مؤمنان علی علیه السلام و در تمام طول عصر حضور قابل اثبات و ریشهیابی است.آنچه بیشتر در طول این دوره در بوتهء اختلاف یا ابهام بوده،شناخت شخص مهدی موعود بوده است که با توجه به اوضاع دشوار سیاسی عصر حضور برای بیان معارف شیعی،روند تدریجی بیان و تثبیت برخی آموزهها،تأکید بر انتظار و اقتضای طبیعی ابهامآلود بودن جزئیات آموزهء مهدویت،تفاوت سطح معرفتی افراد و...،طبیعی مینماید و نمیتواند مشکلی بر اصالت این آموزه در میان شیعیان عصر حضور به شمار آید.
One of the important issues is the historical authenticity of belief in the Promised Deliverer which some criticize today. A descriptive-analytical study of the early historical and narrative sources shows that the authenticity of this doctrine and attributing it to the Shiah during the presence of Infallible Imams (A.S) ،that is from Imam Ali's time throughout the presence period، can be proved and its foundations can be traced. The only issue on which there was disagreement and ambiguity is determining who the Promised Mahdi himself is، which seems natural due to the political conditions of the presence period in which it was difficult for the Shiah to explain their knowledge، the gradual process of explaining and establishing some doctrines (on Mahdism)، the emphasis on waiting (for Mahdi – A.S)، the natural ground for the ambiguity of the details of Mahdism doctrine، and different levels of individuals' knowledge، etc. such a difference and ambiguity cannot be considered as weakness in the authenticity of this doctrine among the shias of presence period.
خلاصه ماشینی:
"01روایاتی نیز از سؤال برخی از اصحاب از امیر مؤمنان علیه السلام دربارهء مهدی موعود عجل الله تعالی فرجه الشریف و ویژگیهای آن حضرت خبر میدهند11 این روایات نشان میدهد که موضوع مهدویت در میان شیعیان و اصحاب ایشان بیگانه نبوده و در این دوره رشد خوبی در آشنایی آنان با این موضوع ایجاد شده است.
در روایتی دیگر آمده است که یکی دیگر از اصحاب امام باقر علیه السلام نیز سخنانی شبیه به سخنان عبد الله را به امام عرض کرد و گفت:«اصحاب شما بسیارند چرا قیام نمیکنید؟» حضرت فرمود:«آیا به این اندازه خود ساخته هستند که هریک نیازی داشته باشد،از جیب برادرش نیازش را برطرف کند؟»او پاسخ داد:«خیر».
امام صادق علیه السلام به او فرمود:«پس ای کرام روزه بدار!»امام علیه السلام در ادامه روزهایی را که روزهگرفتن در آنها جایز نیست برای کرام بیان کردند و بعد به بیان این مطلب پرداختند که خداوند انتقام خون امام حسین علیه السلام را به دست حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف خواهد گرفت که دوازدهمین امام است.
19 صرفنظر از این اختلاف،بحثهای جدی از این دوره دربارهء مهدویت گزارش نشده است؛در مقابل تقریبا در میان همهء شیعیان و حتی حکومت عباسی،این سخن پخش شده بود که امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف دوازدهمین امام و فرزند امام حسن عسکری علیه السلام است.
در مقابل آنان،گروه دیگر از اصحاب و شیعیان امام عسکری علیه السلام که به تدریج اکثریت جامعهء شیعه را تشکیل دادند،معتقد بودند که ایشان فرزندی به نام محمد دارد که او وصی و امام بعد از ایشان و همان مهدی منتظر عجل الله تعالی فرجه الشریف است."