چکیده:
بصیرت،بینشی برآمده از شناخت صحیح و دقیق،همراه با ایمان و باور یقینی است؛به شرط آنکه هیجانها،غرایز حیوانی و وسوسههای نفسانی و شیطانی در آن اثری نداشته باشند و مصداق حق را درست تشخیص دهد. اهمیت و ضرورت بصیرت را در گذر از فتنهها باید جستوجو کرد و هدف از بصیرت، عمق بخشیدن به شناختها،راسخ کردن ایمانها،مهار کردن خواهشهای نفسانی و تشخیص مصداق حق،برای تحقق بخشیدن به آرمان همهء انسانها؛یعنی برپایی حکومت عدلگستر است.بر اساس تعریف ارائهشده مؤلفههای بصیرت عبارتند از:شناخت یقینی، ایمان و باور قلبی،مهار گرایشهای منفی و تشخیص مصداق حق.
خلاصه ماشینی:
"جریان«صلح حدیبیه»یکی از شواهدی است که قرآن کریم به آن میپردازد و «تعصب نکوهیده»را یکی از عوامل مهم بازدارنده کفار از ایمان به خدا و پیامبر صلی الله علیه و آله و نیز تسلیم در برابر حق و عدالت معرفی میکند،آنجا که میفرماید: به خاطر بیاورید هنگامی را که کافران در دلهای خود خشم و نخوت جاهلیت داشتند و (در مقابل)خداوند،آرامش و سکینه را بر رسول خود و مؤمنان نازل فرمود و آنها را به تقوا ملزم ساخت که از هرکس شایستهتر و اهل و محل آن بودند و خداوند به هرچیز عالم است.
82 در این فضای آلوده،مردمی که هم از جهت مکانی و هم از جهت معنوی از اهل بیت علیهم السلام دور بودند،در تشخیص مصداق حق دچار اشتباه شدند و چه بسا خواص این جامعه که شناخت و ایمان بالا نیز داشتند،در این واقعه،رفتاری به دور از بصیرت انجام دادند و نتیجه این بیبصیرتی،رویارویی با مولی الموحدین علی علیه السلام در جنگ طولانیمدت صفین بود.
البته یادآوری میشود دو زمینه برای آلوده کردن فضا و متهم نمودن حضرت علی علیه السلام به قتل عثمان فراهم بود:یکی اینکه مولا به شیوهء حکومتداری عثمان به ویژه کارگزاران او انتقاد داشت و دیگر اینکه برخی از یاران حضرت،مانند محمد بن ابی بکر در زمرهء قیامکنندگان بر ضد عثمان بودند و در محاصره کردن عثمان در خانهاش،نقش مؤثر داشتند."