چکیده:
از روزگاران باستان آثار باستانی فراوانی در جایجای کشور باستانی ما وجود دارد که این آثار باستانی شناسنامه گذشته پرافتخار سرزمین ماست.در این پژوهش به این آثار برجای مانده از روزگار کهن در منطقه کهگیلویه و بویراحمد پرداخته شده است.ابتدا خاستگاه بودن این منطقه برای هخامنشیان و نیز گذر اسکندر مقدونی از آن و دفاع سرسختانه مردم منطقه در برابر اسکندر بیان شده است.ارزندهترین اثر باستانی منطقه از عصر اشکانیان در تنگ سروک یا سولک معرفی شده و نیز محل شهر باستانی زیز-که در فارسنامه ابن بلخی از آن سخن رفته است-مشخص شده است بقایای آثار متعلق به اسماعیلیان در شهرک چرام و آثار عصر صفویه در شهر دهدشت و پایتخت بودن این شهر در عصر صفویه توسط مدعیان دروغین سلطنت مورد پژوهش قرار گرفته است. ظهور اسماعیل میرزا دروغین و صفی میرزای دروغین در شهر دهدشت و پادشاهی موقت آن دو در این شهر نیز مستندا بررسی شده است.
خلاصه ماشینی:
"ارزندهترین اثر باستانی منطقه از عصر اشکانیان در تنگ سروک یا سولک معرفی شده و نیز محل شهر باستانی زیز-که در فارسنامه ابن بلخی از آن سخن رفته است-مشخص شده است بقایای آثار متعلق به اسماعیلیان در شهرک چرام و آثار عصر صفویه در شهر دهدشت و پایتخت بودن این شهر در عصر صفویه توسط مدعیان دروغین سلطنت مورد پژوهش قرار گرفته است.
ویرانههای روستای القچین علیا و ساختمانهای کهن القچین سفلی که دستکم به صدها سال پیش برمیگردد، همچنین خانههای کهن در روستای مونگر و شیخ حسین چرام که تا حدود چهل سال پیش از آنها بهرهبداری میشد-و با تأسف فراوان این آثار را ناآگاهان به ارزش آثار باستانی برای استفاده از مصالح ساختمانی آنها ویران کردهاند-و خرابههای موجود در کنار امامزادهای به نام امیر ولی که بقایای زیرزمینهای آن و نیز تپههای باستانی آن هنوز پابرجاست،اسناد معتبری است از گذشتههای ناشناخته این سرزمین که شایسته است مسؤولان میراث فرهنگی و گردشگری آن منطقه به شناسایی و معرفی آنان اقدام و از تخریب بیشتر آنها پیشگیری کنند.
بختیاریها دعوی او را باور کردند و به دلیل دشمنی با افغانها از او حمایت کردند و کار او رونق یافت(استرآبادی،1431،ص 12)این مدعی سلطنت مدتی بعد به شوشتر آمد و سرانجام پس از اظهار اطاعت و انقیاد مردم کهگیلویه نسبت به او،به دهدشت آمد و با لقب صفی میرزا به تخت نشست و دو سال به کامروایی و حکمرانی پرداخت تا سرانجام در سال 0411 توسط نیروهای اعزامی تهماسب قلی خان(نادر شاه بعدی)شکست خورد و به قتل رسید(احمد کسروی 2631،ص 79 و 001؛میرزا مهدی خان استرابادی،1431،ص 22)در این دو سال شهر دهدشت رونق فراوانی یافت و آثار و بناهای بر جای مانده در این شهر عمدتا به حکومت اسماعیل میرزا دروغین-حدود سال 0001 -و صفی میرزا دروغین(0411-8311)تعلق دارد."