چکیده:
در سدههای 11 و 12 ق17/ و 18 م،شمار بسیاری از سفرا و نمایندگان سیاسی از طرف کشورهای استعمارگر اروپایی به سوی جهان اسلام روانه گردیدند. مدتها طول کشید تا علمای مسلمان به اهداف استعماری آنها پی ببرند و عکس العمل نشان دهند.معمولا این ماموران سیاسی را هیأتهای تبلیغی مسیحی، همراهی میکرد.این هیأتها به تبلیغ مسیحیت در بین مردم پرداخته و همچنین زمینه را برای پذیرش حکومت استعماری آماده میکردند. یکی از مهمترین فعالیتهای هیأتهای مسیحی نوشتن کتاب بر ضد اسلام بود.علمای مسلمان به پاسخگویی در برابر آنها پرداختند.این مقاله با پرداختن به فعالیتهای مبلغان اروپایی بین مسلمانان ایران و هند و ردیههایی که بر ضد اسلام نوشتند این نکته را روشن کرده است که نوشتن ردیههای علمای مسلمان بر ضد مبلغان مسیحی که همچون بازوی دولتهای استعماری عمل میکردند نخستین واکنش علمای مسلمان در برابر غرب بود.
خلاصه ماشینی:
"وی آگاهیهای خود را به صورت کتابی به نام کشور ایران در سال 1701 هـ0661/ م به رشتهی تحریر درآورد و در اختیار دولت فرانسه گذاشت(میراحمدی،دین و مذهب در عصر صفویه،311) در سدههای یازدهم و دوازدهم هجری/هفدهم و هجدهم میلادی،مبلغان مسیحی از فرقههای اگوستین:شاخهای از دومینیکنها،کاپوسین شاخهای از فرانسیسکنها2، کراملیها3و به تدریج کشیشان پروتستان و یسوعی4به سرزمینها اسلامی سرازیر شدند این گروههای تبلیغاتی مذهبی،همچون بازوی کشورهای اروپایی در کشورهای شرقی عمل میکردند و زمینه را برای منافع استعماری آنها فراهم میآوردند.
بین تفرشی و افرنجی مجلس مناظرهای هم در گرجستان صورت گرفت(حائری،نخستین رویاروئیها،784) از کسانی که بر ضد مسیحیان کتاب نوشتند،علیقلی جدید الاسلام از علمای بزرگ مسیحی در عصر شاه سلطان حسین صفوی بود وی در مورد زندگیاش چنین مینویسد که ابتدا نصرانی بوده و بعد مطالعه و تتبع در کتابهای مسیحی داشته و«بعد از بطلان دلایل ایشان که بر حقیقت مذهب خود دارند به بینه و برهان عقلی اختیار دین حق» کرده است.
به این طریق (1)-نورتن از متعصبین مسیحی بود که کتابی در سال 7381 میلادی در بوستن چاپ کرد و در آن تا حد توان از انجیل و کتاب مقدس حمایت کرده است(تبریزی،لسان الحق فی اثبات مظالم المسیحین 2-122) علمای مسلمان در برابر بخش مذهبی استعمار غرب،واکنش ستیزگرانه نشان داده و از این جهت با برنامههای استعماری پرتغال و فرانسه و انگلستان مبارزه کردند."