چکیده:
در تعدادی از روستاهای غرب کشور واقع در استانهای کرمانشاه و کردستان رویش طبیعی درختی در محل قبرستانها و امامزادهها براساس شآن مذهبی که به درخت و درختزار داده میشود دست نخورده باقی مانده است.هفده عدد از این بیشههای مقدس از نظر ویژگیهای اکولوژی رویش درختی مورد مطالعه قرار گرفتند.این مناطق پس از تعیین موقعیت مساحی شده،تراکم،پوشش و غالبیت گونههای متفاوت درختی در آنها به شیوه"کورتیس"(1976)اندازهگیری شد.نتایج بدست آمده از این مطالعه نشان میدهد که جنبههای متفاوتی از ساختار رویشی نظیر ترکیب فلورستیک،شکل رشد،لایهبندی تاج گیاهی و برخی دیگر از ویژگیهای فیزیونومیک تحت تأثیر انزوای طولانی مدت،اندازه بیشهها و اثر حاشیهای قرار گرفته است.این مناطق عموما در مقایسه با رویشهای طبیعی دارای تراکم و وزن زنده بیشتری هستند،از تنوع گونهای کمتری برخوردارند،برخی از اشکال حیاتی نظیر گونههای بوتهای و پوشش علفی خود را از دست داده،صاحب لایهبندی تاج سادهتری شده و ساختمان سنی آنها توزیعی ناموزن و پیر یافته است.این مطالعه نشان میدهد که بیشههای مقدس بعنوان یادگارهای فرهنگی طبیعی علیرغم طرز عمل و باور مردم ضرورتا بقاء تضمین شدهای نداشته و ممکن است همان عواملی که رویشهای طبیعی غرب کشور را به نابودی کشاند،دامنگیر بیشههای مقدس نیز بشود.شدت فرسایش و کوبش خاک،چرای سرشاخهها و نیز محدودیتهای ناشی از وسعت بیشهها بر زادآوری درختان نشان میدهد که باز تولید جامعه درختی در برخی از این مناطق دچار محدودیتهای جدی است.
خلاصه ماشینی:
"اگرچه احتمالا فرآیندهای تخریب جنگلهای غرب کشور با الگوهای شناخته شده تخریب نظیر تکهتکه شدن زیستگاهها (Habitat Fragmentation) در اروپا و آمریکای شمالی و ریشهریشه شدن زیستگاهها (Habitat Shredding) در برخی از مناطق (Meffe and Carroll,1994) آمریکای جنوبی متفاوت است ولی بنظر میرسد که مطالعات صورت گرفته در این دو زمینه میتواند راهنمای مناسبی برای درک ویژگیها در توده های جنگلی جدا افتاده در غرب کشور و همچنین تفسیر دادههای بدست آمده از این مطالعه باشد.
جدول شماره 2:پوشش تاج درختی برحسب شاخص"دومین"برای نظرگاههای مورد مطالعه هفدهگانه (به تصویر صفحه مراجعه شود) از آنجا که محدودیتهای موجود در بیشههای مقدس مشمول حضور حیوانات اهلی نمیشود و در برخی از آنها نظرگاه مبدل به استراحتگاه حیوانات اهلی در طی ساعات گرم روز شده است پوشش گیاهی باشکال متفاوتی تحت تأثیر چرای این حیوانات قرار گرفته است.
جدول شماره 5:ارزش اکولوژیک گونههای مختلف درختی در نظرگاههای مورد مطالعه محاسبه شده براساس مجموع مقادیر نسبی از تراکم،پوشش و غالبیت گونهها (به تصویر صفحه مراجعه شود) جدول شماره 6:مقایسه بین ارزش اکولوژیک گونههای درختی و درختچهای در بیشههای مقدس،پناهگاه حیات وحش ورمنجه و ارتفاعات شاهو در منطقه قوری قلعه (به تصویر صفحه مراجعه شود) اطلاعات موجود در جدول شماره 7 میزان تراکم،پوشش و غالبیت گونههای درختی و درختچهای را در بیشههای مقدس، ارتفاعات ورمنجه و قوری قلعه نشان میدهد،که در تغییرات رویشی بوجود آمده گرایشی مبنی بر کاهش تنوع،افزایش پوشش و چیرگی وجود داشته است این تغییرات همچنین مبین کاهش تنوع گونهای بوده است."