چکیده:
هدف این مقاله، تعیین درجة توسعه یافتگی و تحلیل روند نابرابری در نقاط شهری استانهای ایران، طی سالهای 1365، 1375 و1385 است. در این پژوهش، اطلاعات گردآوری شده در سه سرشماری گذشته برای تمام نقاط شهری استانهای ایران استفاده گردیده است. روش پژوهش «توصیفی – تحلیلی» است. شاخصهای مورد بررسی، متشکل از 54 شاخص، شامل شاخصهای بهداشتی و درمانی، فرهنگی و آموزشی، اقتصادی، زیربنایی و مسکن، ورزشی و در پایان تلفیقی از این شاخصهاست، که با بهره گیری از روش تحلیل عاملی، درجة توسعه یافتگی و رتبة هر یک از نواحی محاسبه شده است. سپس با استفاده از روش تحلیل خوشهای، نقاط شهری استانهای کشور در هر سه سرشماری گذشته، در سه سطح توسعه یافته، نیمه توسعه یافته و محروم طبقه بندی شده است. نتایج به دست آمده از بررسی حاضر، نشان میدهد که نابرابریهای ناحیهای در بیشتر زمینهها وجود دارد، با وجود این، در سال 1385، نسبت به سال 1365 در شاخصهای مورد مطالعه و در نقاط شهری استانهای ایران از میزان نابرابریها تا حدودی کاسته شده است و در آنها گرایش به تعادل دیده میشود.
خلاصه ماشینی:
"جدول5: رتبه بندی نقاط شهری استانهای کشور در شاخصهای توسعه در سال1375 نام استان بهداشتی و درمانی فرهنگی و آموزشی اقتصادی زیربنایی و مسکن ورزشی تلفیقی امتیاز عاملی رتبه امتیاز عاملی رتبه امتیاز عاملی رتبه امتیاز عاملی رتبه امتیاز عاملی رتبه امتیاز عاملی رتبه اردبیل 34/13 24 63/13 3 53/17 24 19/10 24 03/7 20 72/61 20 آذربایجان شرقی 38/15 14 30/11 18 60/19 13 96/12 7 37/8 7 60/67 16 آذربایجان غربی 20/13 25 66/9 24 80/17 22 33/9 25 91/6 24 90/56 25 بوشهر 99/15 12 48/12 12 21/23 4 40/11 19 48/9 4 56/72 5 چهارمحال و بختیاری 84/17 6 08/13 5 78/18 19 41/12 12 02/7 21 13/69 11 اصفهان 34/15 15 14/13 4 41/19 15 80/14 2 7 22 68/69 9 فارس 20/15 16 37/12 15 35/20 9 48/12 11 96/6 23 36/67 18 گیلان 36/17 7 98/12 8 56/23 3 92/11 14 43/7 14 26/73 4 قم 69/19 1 92/9 23 52/17 25 16/13 6 10/9 5 38/69 10 همدان 83/15 13 87/11 17 62/19 12 52/12 9 69/7 12 54/67 17 هرمزگان 99/16 9 66/10 21 34/22 5 46/11 17 36/7 17 81/68 12 ایلام 91/16 10 55/12 10 17/20 10 71/10 20 22/8 8 56/68 15 کرمان 11/17 8 54/12 11 48/20 8 41/11 18 12/7 19 67/68 14 کرمانشاه 39/13 23 44/10 22 05/18 20 25/10 22 45/8 6 58/60 22 خراسان 45/13 22 02/12 16 59/19 14 28/13 4 38/10 3 71/68 13 خوزستان 17/13 26 78/10 20 01/18 11 77/11 16 30/6 26 02/60 23 کهکیلویه و بویراحمد 27/19 3 98/12 7 13/19 17 82/11 15 18/8 9 38/71 7 کردستان 04/15 17 58/9 25 17/17 26 25/10 23 76/7 11 81/59 24 لرستان 82/14 19 21/11 19 55/17 23 70/10 21 42/7 15 71/61 21 مرکزی 61/14 21 41/12 14 98/20 6 96/13 3 12/8 10 08/70 8 مازندران 73/18 4 78/12 9 67/20 7 21/12 13 13/7 18 52/71 6 سمنان 32/19 2 89/14 2 81/24 2 22/13 5 53/10 2 78/82 2 سیستان و بلوچستان 76/14 20 51/7 26 97/18 18 8 26 59/6 25 82/55 26 تهران 15/16 11 03/13 6 31/25 1 39/16 1 55/12 1 43/83 1 یزد 11/18 5 73/15 1 20 11 52/12 10 42/7 16 78/73 3 زنجان 02/15 18 42/12 13 39/19 16 87/12 8 50/7 13 20/67 19 ضریب پراکندگی 13/ - 14/ - 11/ - 14/ - 18/ - 1/ - از مجموع 30 استان کشور، تهران، سمنان، یزد، مازندران، زنجان کهکیلویه و بویراحمد توسعه یافته هستند."