چکیده:
سیستم مخروط افکنهای پرسیان بخشی از شبکه رودخانهای آسیاب خرابه است که بررسی واکنش آن به تغییرات اقلیمی کواترنر، مهمترین هدف این مقاله است. برای این منظور، شناسایی آثار و شواهد اقلیمی در ساختمان مخروط افکنه بر اساس چهار مقوله فازهای انباشتی و کاوشی، روانههای خرده سنگی، تغییرات در اندازه مواد به جا گذاشته شده، و تشکیل توفای مخروط افکنهای، از طریق مشاهدات میدانی و بازسازی محیطهای دیرینه بر مبنای سن نسبی صورت گرفت. بر اساس نتایج این تحقیق، سیستم مخروط افکنهای پرسیان، علاوه بر برخورداری از خصوصیات منحصر به فرد، مثل برخورداری از لیتولوژی همسان در کل حوضه آبریز، زیادبودن مساحت مخروط افکنه نسبت به حوضه آبریز مربوط، برقراری سیستم چرخه کربن، و آرامش تکتونیکی در کواترنر، در سیر تکاملی خود در کواترنر زیر تأثیر تغییرات اقلیمی این دوره بوده است و آثار آن به اشکال مختلف در بخشهای مختلف مخروط افکنه دیده میشود. تشکیل توفای مخروط افکنهای، تشدید روانههای خرده سنگی و تغییرات رسوبات ساختمان مخروط افکنه، از مهمترین آثار این تغییرات است. در این مقاله، سعی شده است تا آثار مرتبط با تغییرات اقلیمی، از قبیل دورههای تشکیل توفاها و تناوب آنها با نهشتههای کنگلومرایی با تقویم این تغییرات در کواترنری مطابقت نسبی داده شود. در پایان، تعامل تنگاتنگ بین اقلیم، مخروط افکنه و نهشتههای توفایی موجود در منطقه تضمین کننده حیات سیستم مخروط افکنهای پرسیان است. بنابراین، هرگونه برنامهریزی در جهت توسعه منطقه بدون توجه به ابعاد این تعامل بی نتیجه بوده، ممکن است به تخریب اکوسیستم منطقه منجر شود.
خلاصه ماشینی:
"شرایط اقلیمی گذشته منطقه با استفاده از اطلاعات حاصل از پدیدههای ژئومورفولوژیک موجود و در کنار آن، بررسیهای کتابخانهای در مورد اقلیم کواترنری ایران(علیجانی، 1374؛ مقیمی، 1378؛ مهرشاهی، 1380 و 1381؛ دلال اوغلی، 1381، مختاری، 1383، و رامشت و شوشتری، 1383) و سایر مناطق دنیا، به ویژه عرضهای میانی نیمکره شمالی باز سازی شده است.
در آن زمان ضخامت نهشتههای مخروط افکنهای بسیار کمتر از امروز بوده است، ولی وجود درههای پرشده از نهشتههای آواری در داخل حوضه، همانند آنچه که امروزه در دو دره بزرگ منطقه به نامهای مرزه دره و خورخور دیده میشود، امکان نفوذ آبهای سطحی را در رسوبات آهکی سازنده سنگ زیربنای سنگهای آذرین توده نفوذی کیامکی فراهم میآورد، بنابراین، با توجه به نقشی که به آبهای زیرزمینی از نظر تشکیل نهشتههای توفایی داده می شود، ضخامت زیاد و وسعت گستره نهشتههای لایه اول توفایی قابل توجیه است.
شکل 11: روابط بین اقلیم، مخروط افکنه و تشکیلات توفایی در دشت پرسیان نتیجه گیری مطالعات انجام شده در طی این تحقیق بر روی سیستم مخروط افکنهای پرسیان به عنوان بخشی از شبکه رودخانهای آسیاب خرابه، نشان می دهد که: - وجود نهشتههای کنگلومرایی، نوع فرآیند نهشته گذاری (روانههای خرده سنگی)، تشکیل نهشتههای توفایی مخروط افکنهای و برخورداری از ویژگیهای مورفولوژیک مخروط افکنهها نشان می دهند که دشت پرسیان در واقع، یک مخروط افکنه است ولی بیش از 90 درصد سطح آن هماکنون غیر فعال است.
The impact of quaternary sea-level and climatic change on Coastal alluvial fans in the Cabo de Gata ranges, Southeast Spain.
Constraining the timing of alluvial fan response to late quaternary climatic changes, Souterntunisia:Geomorphology 17."