چکیده:
پژوهش حاضر، به ارزیابی مجموعه کتابخانه های مرکزی دانشگاه های جامع تحت نظارت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بر مبنای استانداردهای کتابخانههای دانشگاهی میپردازد. هدف از انجام این پژوهش، بررسی وضعیت مجموعه کتابخانه های مرکزی دانشگاه های مورد نظر بر مبنای « استانداردهای کتابخانه های دانشگاهی ایران » است. جامعه پژوهش کلیه کتابخانههای مرکزی دانشگاههای مذکور هستند. جمعآوری دادهها با استفاده از سیاهه وارسیای که بر اساس استانداردهای کتابخانههای دانشگاهی ایران تهیه شده، صورت گرفته است. در مجموع، از 25 سیاهه وارسی توزیع شده، تعداد 19 سیاهه وارسی، یعنی (76 درصد) بازگردانده شد. پژوهش حاضر به روش پیمایش ارزشیابی انجام گرفته است. نتایج حاصل از تحلیل دادهها نشان داد که کتابخانههای مرکزی دانشگاههای مورد مطالعه از نظر رویکرد کیفی مجموعه، به طور میانگین، (4/62درصد) با این استاندارد مطابقت دارند. از نظر رویکرد کمی نیز در مجموع کتابخانههای مرکزی مورد مطالعه، تنها (97/19درصد) مجموعه مورد نیاز بر اساس استاندارد را دارا هستند، یعنی کتابخانههای مورد نظر با توجه به استاندارد مجموعه، با کمبود شدید مجموعه منابع مواجه هستند و از این لحاظ در وضعیت بسیار نامطلوبی به سر میبرند.
خلاصه ماشینی:
"تحلیل دادهها در پاسخ به سؤال اول پژوهش مبنیبر اینکه:«مجموعۀ منابع کتابخانههای مرکزیدانشگاههای تحت نظارت وزارت علوم،تحقیقات و فناوری تاچه اندازه با استانداردهایکتابخانههای دانشگاهی ایران مطابقت دارند؟»2 رویکرد کمی و کیفی وجود دارد،که بهطورجداگانه بررسی شده است.
(به تصویر صفحه مراجعه شود)همانطورکه در نمودار 1 مشاهده میشود،در پاسخ به مورد اول از سیاهۀ وارسی،مبنیبر اینکه:«آیا کتابخانه خطمشی و سیاستهای مناسب و مکتوب برای گزینش وگسترش مجموعه خود دارد،تا بتواند به حفظ و ارتقای کتابخانه یاری رساند؟»14 مورد(73/7)از کتابخانهها به آن پاسخ مثبت و 4 مورد(21 درصد)نیز به آن پاسخ منفی دادهاند و یک کتابخانه(5/3 درصد)نیز به آن پاسخی نداده است.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) مجموعۀ مورد نیاز کتابخانههای مرکزی دانشگاههای مورد مطالعه،براساساستانداردهای کتابخانههای دانشگاهی ایران همانطورکه در جدول 3 مشاهده میشود،مجموعۀ پایه برای همۀ کتابخانههای مرکزیبراساس استاندارد 000,40 جلد درنظر گرفته شده است.
باتوجه به مؤلفههایتعیینکنندۀ میزان مجموعه که در فرمول V مجموعه در استانداردهای کتابخانههایدانشگاهی ایران تأثیر فراوان دارند،ازجمله:تعداد رشتهها در مقاطع تحصیلات تکمیلیاعم از کارشناسیارشد و دکتری که بهازای هر رشتۀ کارشناسیارشد 3000 جلد و بهازای هر رشتۀ دکتری 000,20 جلد کتاب باید در کتابخانۀ مرکزی دانشگاه وجود داشتهباشد؛و باتوجه به رشد تعداد دانشجو و تعداد رشتهها در مقاطع تحصیلی موردنظر،کهدر سالهای اخیر نمایانتر است،لازم است که وزارت علوم،تحقیقات و فناوری باتوجهبه سند چشمانداز توسعۀ کشور و محور«توسعۀ مبتنیبر دانایی»در برنامۀ چهارم توسعۀاقتصادی،اجتماعی و فرهنگی کشور،مبنیبراینکه دانشگاههای کشور از نظر پژوهشیباید با دانشگاههای معتبر بین المللی قابل مقایسه باشند و با آنها رقابت کنند،لاجرم بهتراست که تمهیداتی در مورد مجموعۀ کتابخانههای مرکزی دانشگاهها که بدون تردید،یکیاز ارکان پژوهش در دانشگاهها بهحساب میآیند،اندیشیده شود."