چکیده:
این مقاله با بررسی عوامل تاثیرگذار در رویکرد دانشگاه ها به دانشگاه کارآفرین، تعریف و مفهوم دانشگاه کارآفرین را مورد جستجو قرار داده و مصادیق فعالیت های کارآفرینی دانشگاهی را روشن می سازد. سپس نتایج مطالعه موردی فعالیتهای کارآفرینی دانشگاهی و تجاریسازی نتایج تحقیقات در هفت دانشگاه مهم کشور را ارائه می دهد. مطالعه شامل بررسی وضعیت نهاد عامل، پرسنل تخصیص یافته به آنها، فرآیند کاری تعریف شده و نهایتا عملکرد سال 85 در مورد چهار فعّالیت زیر میباشد: ثبت و حفاظت حقوقی از نتایج تحقیقات، لیسانسدهی و انتقال حقوق مالکیت نتایج تحقیقات، تشکیل شرکتهای انشعابی دانشگاهی، انجام تحقیقات مشترک و قراردادی با صنعت و سایر سازمان ها. فعالیتهای انتخاب شده به عنوان مصادیق کارآفرینی دانشگاهی و فعالیتهای ذیربط با تجاریسازی نتایج تحقیقات ، مورد اتفاق نظر صاحبنظران و محققین این زمینه میباشند. نتایج حاصل از مطالعه نشان میدهد که در دانشگاههای مورد مطالعه، انجام تحقیقات مشترک و قراردادی با صنعت از وضعیت تثبیت شدهای برخوردار است و ثبت و حفاظت حقوقی از نتایج تحقیقات اخیرا مورد توجه قرار گرفته است. ولی سایر فعالیتها نظیر لیسانسدهی و انتقال حقوق مالکیت نتایج تحقیقات و تشکیل شرکتهای انشعابی دانشگاهی هنوز رایج نمیباشند.
This paper reviews the factors affecting universities approaching to academic entrepreneurship and search to clarify the concept of entrepreneurial university. The paper is based on a case study done on academic entrepreneurship and research commercialization in the seven major Iranian universities. The study investigated the current situation of four important activities: protection of university IPs، licensing and transferring of university IPRs، establishment of university Spin-off Companies، contract research with industry and other organizations، with respect to : the acting organization، the personnel engaged، the work process and performance of these activities in 2006 with in the surveyed universities . The mentioned four selected activities within the framework of this study are consistence to academic entrepreneurship and research commercialization literature. The paper concludes that the process of IPs protection in the universities is recently being established. Contract research with industry is maintained but other activities like licensing and creation of Spin-off Companies has yet to be materialized.
خلاصه ماشینی:
"مطالعه شامل بررسی وضعیت نهاد عامل،پرسنل تخصیصیافته به آنها،فرآیند کاری تعریف شده و نهایتا عملکرد سال 85 در مورد چهار فعالیت زیر است:ثبت وحفاظت حقوقی از نتایج تحقیقات،لیسانسدهی و انتقال حقوق مالکیت نتایج تحقیقات،تشکیل شرکتهای انشعابی دانشگاهی،انجام تحقیقات مشترک و قراردادیبا صنعت و دیگر سازمانها.
به عبارت دیگر،گرایش بخش دانشگاهی به کارآفرینی تحت تأثیر محرک درونی آن و نیزانتظارات اجتماعی ناشی از ظهور نوآوری مبتنی بر دانش است وفعالیتهای کارآفرینی با هدف بهبود عملکرد اقتصاد ملی و ناحیهای بههمراه کسب منافع مالی برای اساتید و دانشگاهها صورت میگیرد[8 و 10]اگرچه مفهوم"کارآفرین"و"کارآفرینی"حد اقل از زمان"آدام اسمیت"ازدیدگاههای مختلف اقتصادی،اجتماعی،فلسفی و روانشناسی مورد بحث،بررسی و نوعشناسی قرار گرفته و تاثیرات اجتماعی اقتصادی آن تبیین شدهاست،ولی از حدود سه دهۀ قبل جهتگیری برخی از دانشگاههای آمریکاییاز تولید دانش علمی در مورد کارآفرینی به سمت آموزش و تربیت کارآفرینانو پشتیبانی از فعالیتهای کارآفرینانه تغییر یافت و متعاقب آن،شمار دانشگاههای ارائهدهندۀ آموزشها و برنامههای کارآفرینی به میزانزیادی افزایش پیدا کرد،در اواسط دهۀ نود میلادی نیز موج کارآفرینیدانشگاههای اروپا را فرا گرفت[11].
براساس بررسی دانشگاههای مورد مطالعه،آنها عموما نهاد،پرسنل و فرآیندکاری تعریف شدهای برای این کار ندارند و عملکرد مشخصی نیز از طرفآنها قابل ارائه نیست،این وضعیت باتوجه به اینکه دانشگاهها در آغاز رویآوردن به تجاریسازی تحقیقات و کارآفرینی دانشگاهی به سر میبرند،چندان غیرمنتظره نیست.
2-علیرغم روندهای مثبت اشاره شده،چنانکه نتایج بررسی نشان میدهد،در دانشگاههای مورد مطالعه که از مهمترین دانشگاههای کشور به شمارمیروند،هنوز فعالیتهای مهمی چون لیسانسدهی و انتقال حقوقداراییهای فکری یا تشکیل شرکتهای انشعابی دانشگاهی رایج نیست وفعالیتهای مربوط به ثبت و حفاظت حقوقی از داراییهای فکری حاصل ازدانشگاه که وظایف وسیعتری را شامل میشود،منحصر به ارائۀ راهنمایی درمورد نحوۀ ثبت اختراع است."