چکیده:
حقوق اجتماعی، جایگاه مهمی در اندیشه های سیاسی، فقهی، حقوقی و مدیریت های اقتصادی و اجتماعی دارد. در دین مبین اسلام، از همان آغاز شکل گیری، چه در نصوص و چه در عمل و سیره پیشوایان دین، اهمیت حقوق اجتماعی به لحاظ حفظ کرامت انسانی و تامین بنیان های جامعه سالم دینی یادآور شده و برای آن، نظام خاص حقوقی و اجرایی طراحی شده است. این در حالی است که در نظام های غربی، راجع به حقوق اجتماعی، مبانی، الگو و نظام مطلوبی وجود ندارد. به تاسی از اندیشه مترقی اسلامی، جلوه های نظام حقوق اجتماعی را می توان در اصول متعدد، از جمله بند4 اصل3 (بیمه بیو گان و زنان سالخورده و بی سرپرست)، اصل28 (حق کار)، اصل29 (حق تامین اجتماعی)، اصل30 (حق آموزش) و اصل31 (حق مسکن) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مشاهده کرد. در این مقاله، ضمن آشنایی با زمینه های فکری حقوق اجتماعی، جایگاه این حقوق در اندیشه های اسلامی و غربی بررسی می شود.
خلاصه ماشینی:
"(ابن خلدون،1389،256) بنابراین میتوان گفت که برای استقرار و استمرار دولت اسلامی،باید عمران و آبادانی و گسترش رفاه اجتماعی مردم،یکی از اهداف مهم حکومت اسلامی باشد؛به عبارت دیگر، یکی از وظایف حکومت اسلامی،تضمین سطح زندگی آبرومندانه برای تمامی افرادی است که توانایی تأمین نیازهای خود را ندارند و از اینرو نیازمند کمکاند.
(شاپرا،1378:221-221) در پایان و در یک استنتاج مشترک از اصول حاکم بر تمامی منابع درآمد اسلامی، میتوان به راحتی استنباط کرد که عنصر«رضایت»و«رضایتمندی»افراد در تأمین منابع به عنوان اصلی محکم و متقن و غیر قابل مخدوش در نظام اسلامی ایفای نقش میکند و به دلیل آمیختگی وظایف و تعهدات مالی مسلمانان با امور عبادی و اعتقادی آنها،دولت اسلامی به راحتی به منابع مالی پاک و فراوانی در راستای ایفای تعهدات حقوق اجتماعی دسترسی پیدا میکند؛و علاوه بر دولت،افراد،نهادها و مجامع خیریهای و وقفی نیز رفع نیازمندیهای اجتماعی و ظهور جامعۀ عاری از فقر و پریشانی را وظیفۀ شرعی و دینی خود تلقی میکنند.
سیر پیدایش در حالی که در دین مبین اسلام،از همان اوان شکلگیری خویش،چه در نصوص اسلامی(قرآن و حدیث)و چه در عمل و سیرۀ پیشوایان دین،اهمیت حقوق اجتماعی به لحاظ حفظ کرامت انسانی و تأمین بنیانهای جامعۀ سالم دینی،به صورت متعدد و متواتر یادآور شده و اقدام در راستای تحقق این حقوق،تکالیف مشترک فرد و دولت اسلامی تلقی و برای آن نظام خاص حقوقی و اجرایی طراحی شده است،و دین اسلام در این زمینه،سابقۀ تاریخی درخشانی دارد،در نظامهای غربی،دولت طرفدار حقوق اجتماعی مولودی تازه و به تأسی از الگوی حکومت سوسیالیستی پدید آمده است که هدف آن،در واقع بازداشتن تودهها از توسل به انقلاب سوسیالیستی بود."