چکیده:
شعروخطابه ،در جزیره العرب در روزگاران جاهلیت ،دو هنر برجسته ی اعراب بود .ظهوراسلام سرآغاز وعاملی ژرف درتحول سخنوری به شمار می رود،زیرا رسول خدا ‹ص›خطابه راوسیله ی تبلیغ دین قرار داد امام علی بن ابی طالب ‹ع›در سخنوری وهنر فصاحت وبلاغت از موهبتی بی مانند برخوردار بود .در نیمه ی نخست سده ی نخستین اسلامی ،سخنوری به اوج تکامل رسید .سخنان امیرالمومنین درطول تاریخ همیشه مورد توجه سخن شناسان ودانشمندان بوده بیشتر کتاب های ادبی وعلمی وحدیثی وتاریخی سخنان وی را زینت بخش خودمی ساختند تا اینکه درقرن چهارم که دوران زرین فرهنگ اسلامی نامیده شده است ،سخن شناس وشاعر ودانشمندی فرهیخته به نام سید رضی گزیده ای ازخطابه ها ،کلام ها ،وصیت ها،نامه ها ، بخش نامه ها وکلمات قصار امیرالمومنین را درکتابی گرد آورد وآن رانهج البلاغه نامید . چون سید رضی قصد تالیف کتابی در موضوع حدیث یا فقه یا کلام ودیگر علوم اسلامی نداشت منابع ومستندات سخنان امیرالمومنین را –جز در 17 مورد-یادآوری نکرده است وهمین اور باعث ایجاد شک وشبهه هایی در صحت انتساب این سخنان به امیرالمومنین گردیده است، وحال آنکه با تحقیق در منابع موجود پیش از تالیف نهج البلاغه می توان بخش بزرگی ازآن سخنان را درآن منابع یافت
خلاصه ماشینی:
چون سید رضی قصد تألیف کتابی در موضوع حدیث یا فقه یا کلام و دیگرعلوم اسلامی نداشت منابع و مستندات سخنان امیر المؤمنین را-جز در 17 مورد-یادآورینکرده است،و همین امر باعث ایجاد شک و شبهههایی در صحت انتساب این سخنان بهامیر المؤمنین گردیده است،و حال آنکه با تحقیق در منابع موجود پیش از تألیفنهج البلاغه میتوان بخش بزرگی از آن سخنان را در آن منابع یافت.
چون سید رضی قصد تألیف کتابی در موضوع حدیث یا فقه یا کلام و دیگرعلوم اسلامی نداشت منابع و مستندات سخنان امیر المؤمنین را-جز در 17 مورد-یادآورینکرده است،و همین امر باعث ایجاد شک و شبهههایی در صحت انتساب این سخنان بهامیر المؤمنین گردیده است،و حال آنکه با تحقیق در منابع موجود پیش از تألیفنهج البلاغه میتوان بخش بزرگی از آن سخنان را در آن منابع یافت.
(جرجی زیدان،تاریخ آداب اللغة العربیة،ج 2-شوقی ضیف،تاریخ الادب العربی،ج 5) در چنین دورۀ پربار و کممانندی است که سید رضی،شاعر و ادیب ودانشمند فرهیختۀ این روزگار،گزیدهای از سخنان امیر المؤمنین(ع)را گردآوریمیکند و آن را«نهج البلاغه»مینامد.
سید رضی خود در هفده مورد از نهج البلاغه به منبع و سند خود اشارهE} امیر المؤمنین را در آن جای داده بود،دوستان از آن کلمات به شگفتی دچار شده ازوی درخواست میکنند که همۀ سخنان امام را در کتابی مستقل گردآوری کند.
6. شیخ صدوق(ف 381 ه)خطبه را به دو طریق،با اختلاف در روایت،در کتابهایE}&%03603BTKG036G% چون در این سخن امیر المؤمنین از خلفای پیش از خود به کنایه یا بهصراحت نام برده گلایهها و انتقادهایی از شیوۀ رفتارشان میکند،اهل سنت اینگفتهها را توهینآمیز و دور از شیوۀ سخن امام میدانند،در نتیجه خطبه را به کلیساختگی ادعا کردهاند.