چکیده:
حق تالیف در عرصه فرهنگ و هنر آغاز شد. از آغاز در این عرصه دو رویکرد شکل گرفت: رویکردی تجاری و اقتصادی که بیشتر دلمشغول حق تهیه کنندگان و سرمایه گذاران است و رویکرد دیگری که نگران حق مؤلف و پدیدآورنده اثر است. رویکرد نخست ریشه در کشورهای آنگلوساکسون دارد و رویکردی فرهنگی برخاسته از فرانسه است. با توسعه تولیدهای رایانه ای به ویژه نرم افزارها و بازی های رایانه ای و با جدا شدن بازار نرم افزار از سخت افزار، تکثیرهای غیرقانونی و دزدی هایی که می توان آنها را «دزدی های مخملی» نامید، جامعه جهانی بر ای حفظ حقوق پدیدآورندگان این کالاهای علمی و فرهنگی، دست به کار شد. در این مقاله راهکارهای رویارویی با این خطر بررسی و چالش های داخلی و بین المللی قوانین مربوط به حق تالیف در این عرصه بررسی می شود. چالش های موجود در این عرصه و بررسی نقاط قوت و ضعف رویکردهای گوناگون، برای مسائل موجود در دستورکار حق مؤلف در کشورمان مفید باشد.
خلاصه ماشینی:
"مالکیت معنوی،کپی رایت و حق تألیف از جمله مسائلی هستند که همگام با گسترش تجارت نرمافزار وبرنامههای رایانهای مطرح شدند و دنیای مجازی در برابر این پرسش قرار گرفتکه چگونه بایداز حقوق تولیدکننده،مؤلف و شرکتهای تجاری و خریدار و فروشنده دفاع کند؟رویکردهای مختلفی در برابر هم صفآرایی کردند.
نگاه هنری و علمی،نرمافزار را در زمره آفرینشهایهنری قرار میدهد و قانون مالکیت معنوی و مقررات ثبت اختراعات را بر آن حاکم میداند؛اما این پرسش وجود داشت که آیا نرمافزار اثری هنری یا اختراعی علمی است؟اگر نوآوری واختراع علمی است آیا همه اجزایش نوآوری به شمار میآید یا تنها مفهوم و طرح اصلی بایداز حمایتهای قانونی بهرهمند شود؟ نظامهای حقوقی کشورهای مختلف برپایه پاسخ به این پرسشها طراحی شد و به همیندلیل نظام حقوقی حمایت از برنامههای یارانه،اختلافهایی باهم دارند که ریشه در نوعنگاه به این پدیده دارد.
تروو دویی1در کتابی با عنوان قانون کپی رایت ژاپن در قرن بیست و یکم مسئله حقتألیف در دنیای مجازی را در این کشور بررسی کرده و نشان میدهد نخستین دلمشغولیژاپنیها،حمایت از حقوق سرمایهگذاران و شرکتهای تجاری در این عرصه است.
الشهای ملی و داخلی حق تألیف در دنیای مجازی کشوهای مختلف برای رویارویی با دانلود و تکثیر غیر قانونی بسیج شدند و نظامهای حقوقیجدیدی برای این مقابله به وجود آمد اما در مقابل این نگاه که دانلود خطر جدی برای عرصهفرهنگ است،کم نیستند کسانی که بر این باورند در دنیایی که گردش اطلاعات ملاک داراییو ثروت است،نمیتوان و نباید اقشار محروم اجتماعی را در درون جوامع و کشورهای فقیر،از دسترسی به دادههای علمی و فرهنگی محروم کرد."