چکیده:
هدف: پژوهش حاضر با هدف ارائه الگو برای میز مرجع دیجیتال کتابخانه های دانشگاهی ایران به تحلیل محتوای میز مرجع دیجیتال کتابخانه دانشگاه های برتر دنیا می پردازد.
روش شناسی: ابتدا با استفاده از روش تحلیل محتوا، 16 میز مرجع دیجیتالی کتابخانه های دانشگاه های برتر دنیا مورد بررسی قرار گرفت و پس از حذف موارد مشابه و مترادف، جمعا 30 ویژگی استخراج شد و از طریق روش دلفی از صاحبنظران در مورد آنها نظرخواهی شد. در نهایت، با اعمال حداقل میانگین 4، 26 ویژگی برای طراحی میز مرجع انتخاب و در الگوی پیشنهادی اعمال گردید. همچنین کتابخانه های دانشگاه های ایران که دارای میز مرجع دیجیتال بودند و تعداد آنها 13 کتابخانه بود با استفاده از سیاهه وارسی فوق مورد بررسی قرار گرفتند.
یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که پنج ویژگی محتوایی «نام و نام خانوادگی کاربر، شماره تلفن، نشانی پست الکترونیکی، پرسش کاربر، ارسال سوال به صورت تلفنی، پست الکترونیکی، مصاحبه(ارتباط کلامی)» با 100 درصد بالاترین درصد؛ و دو ویژگی محتوایی « شماره نمابر، ارائه شناسه کاربری و کلمه عبور از طرف کتابخانه برای دسترسی کاربر به اطلاعاتی که حجم زیادی دارند» با 5/12 درصد پایین ترین درصد در میز مرجع دیجیتال کلیه کتابخانه های دانشگاهی برتر دنیا بودند. دو ویژگی «راهنمای استفاده از میز مرجع دیجیتال» و «پرسش کاربر» با میانگین 80/4 بالاترین میانگین و ویژگی « نشانی پستی کاربر» با میانگین 47/3 کمترین میزان اهمیت را در میان ویژگی های برگزیده برای میز مرجع داشته است.
نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش می توان چنین استنباط کرد که درصد بسیار کمی از کتابخانه های دانشگاهی ایران دارای میز مرجع دیجیتال هستند و این تعداد نیز از لحاظ دارا بودن ویژگی های محتوایی در وضعیت مطلوبی قرار ندارند. از این رو لازم است کتابخانه های دانشگاهی در کشور با راه اندازی میز مرجع دیجیتال کاربران را در بهره گیری گسترده تر از خدمات کتابخانه یاری رسانند.
Purpose: By using content analysis of digital reference desk of the world superior universities، the current study aims to provide a model for Digital reference desk of Iran university libraries.
Methodology: Digital reference desk of 16 world top universities were examined by applying content analysis and after removal of matches and Synonyms، a total of 30 features were extracted which through the Delphi method experts were poll about them. Finally، imposing a minimum average of 4، 26 features were selected in order to apply in designing the reference desk in the proposed model.Meanwhile 13 Iranian university libraries which had Digital reference desk were examined by using above mentioned list.
Findings: Results showed that five substantive features “user name، phone number، email address، user questions، to questions submitted by telephone، mail، interview (verbal communication)” 100 percent with the highest percentage and two feature content “fax number، username and password provided by the library user access to information that have large volumes” with 12.5 percent of the lowest percentage in all of Digital reference desk was the world’s top academic libraries. Two features “of Digital reference desk Guide” and “User FAQ” with mean 4.80 and features the highest average “User Address” mean 3.47 lowest in importance among the features selected for the reference desk has.
Conclusion: According to research findings، it can be inferred that such a very small percentage of university libraries in Iran have a digital reference desk and this number also in terms of having content characteristics are not in good condition. Hence it is necessary That university libraries starting Digital reference desk so that users can benefit the broader library services.
خلاصه ماشینی:
"علی منصوری(1385)در پایاننامۀ کارشناسی ارشد خود با عنوان ارائه الگویی برای میز مرجع دیجیتالی مرکز اسناد وکتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران بر اساس تحلیل محتوایی میزهای مرجع دیجیتالی کتابخانههای ملی جهان پژوهشی بااستفاده از روش تحلیل محتوا،33 میز مرجع دیجیتال کتابخانههای ملی جهان را مورد بررسی قرار داده است که پس از حذفموارد مشابه و مترادفها،جمعا 35 ویژگی استخراج و از طریق یک سیاهه وارسی درباره اهمیت وجود آنها در میز مرجعدیجیتالی کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران،از صاحب نظران نظرخواهی شد در نهایت،با اعمال حداقل میانگین 3،22ویژگی برای تحلیل محتوا انجام و برای اخذ نظرات صاحب نظران از روش پیمایشی استفاده شده است.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود)اطلاعات مندرج در جدول 4،حاکی از آن است که بین کتابخانههای دانشگاههای ایران و کتابخانههای دانشگاههایدنیا از لحاظ ویژگیهای محتوایی«نام و نام خانوادگی کاربر،شماره تلفن،ارسال سوال به صورت تلفنی،پست الکترونیکمصاحبه(ارتباط کلامی)،زمان مورد نیاز کاربر برای پاسخگویی پرسش،تعیین زبان منابع اطلاعاتی مورد نیاز،راهنمایاز میز مرجع دیجیتال،سوالات رایج روی صفحه،مشخص نمودن مدت زمان پاسخگویی از طرف کتابخانه(تاریخ مقرر)،زمان جهت ارتباط همزمان با کتابدار،شغل،ارتباط همزمان با کتابدار از طریق اتاقهای گفتگو،تعیین نوع منابع(الکترونیکی،دیداری شنیداری)مورد نیاز کاربر،شرح مفصلتر پرسش کاربر،پیام فوری،دارد.
بحث و نتیجهگیری در مجموع نتایج این پژوهش نشان میدهد که: پنج ویژگیهای محتوایی«نام و نام خانوادگی کاربر،شماره تلفن،نشانی پست الکترونیکی،پرسش کاربر،ارسال سوال بهصورت تلفنی،پست الکترونیکی،مصاحبه(ارتباط کلامی)»با 100 درصد بالاترین درصد و دو ویژگی محتوایی«شماره نمابر،ارائه شناسه کاربری و کلمه عبور از طرف کتابخانه برای دسترسی کاربر به اطلاعاتی که حجم زیادی دارند»با 12/5 درصدپایینترین درصد در میز مرجع دیجیتال کلیه کتابخانههای دانشگاهی برتر دنیا بودند."