خلاصه ماشینی:
"یک جهت مهم تشکل شعور تاریخی میان تاجیکان،عبارت از این است که الان آنها خود را نه فقط در پیوندگاهاجداد و اولادشان میبینند،بلکه ایرانی بودن خود را نیز اقرارمینمایند،یعنی اکنون احساس میکنند که تاجیکان و ایرانیان نهفقط از خود«آفرینش از یک گوهرند»،بلکه«اعضای یکپیکر»،«عضوهای یک تن واحد معنوی»هم هستند،که آنها رابقایی ابد خواهد بخشید.
امروز،درشرایط سیاست نو هم احوال آن به حدی که باید و شاید بهترنشده؛چون زبان فارسی و تاجیکی در حلقههای گیرای دوخانوادۀ پرنفوذ زبانها-اسلاوی و ترکی-قرار دارد(درازبکستان شوروی وضع تاجیکان قدری بهتر شده باشد،همزبان مادریشان اصولا همانا در محاصرۀ سیاسی و فرهنگی استو همانا مورد نگرانیهای روشنفکران تاجیکستان قرار گرفته).
وظیفۀ این سازمان به نظام درآوردن جریانساخت و ساز اصطلاحات علمی و اجتماعی و سیاسی در زبانفارسی است که باید ضمن پژوهش و همکاری و هماهنگی&%00122GAMG001-G% بایسته و شایسته انجام پذیرد(از جمله در زمینۀ اقدام مشترکفرهنگستانهای علوم سه کشور فارسیزبان و تهیه کرن لغتهایدوزبانه،چون توسط آنهاست که اغلب واژههای بیگانه به زبانما وارد میشوند).
برای به طور متشکل ومتمادی سامان پذیرفتن روابط فرهنگی میان ایران و تاجیکستان،شاید صلاح کار این باشد که در ایران یک سازمان ملی تأسیسشود که کلیات و جزئیات روابط طرفین را متمرکز و هماهنگسازد،وگرنه تأسیس و تشکیل مناسبتها فقط در سطح اشخاص یامؤسسات جداگانه نتیجۀ مطلوب نخواهد داد.
راستی،سرنوشت تاریخیمان طوری بوده که ما را نههمیشه امکان بوده که به سعادت دیدار یکدیگر برسیم،ولیحتی سالهایی که ما را از هم به سدهای چینی سیاسی وایدئولوژیک جدا میکردند،تاجیکان تصورا به برادران ایرانیخود روآوردهاند،با زبان اخوان ثالث میگفتند:{Sدل سوی تو و دیده بسوی دگرستم#تا خصم نداند که بسویت نگرستمS}اکنون که دیوارهای مصنوعی میان تاجیکان و ایرانیاندرهم میشکند،برای ما و شما هم فرض است و هم قرض کهبرای گشودن در و دروازههای بسته و دوباره برقرار شدن پلهایتاریخا شکسته،همه جهته مساعدت کنیم."