خلاصه ماشینی:
"اما صلاحطلبانی که خیر و صلاح ملت خود را میخواستندبه دلایل معلوم،الفبای اسلامی را به عنوان الفبای اصلی دنیای ترک مسلم«مسلمان-ترک»تشخیص داده،برای تطبیق این الفبا با زبان ترکی در جهت رشد و کمال بخشیدن به الفبای مذکور سعیها ورزیدند.
»8 او گرچه در برخورد با دینداران و رهبران مذهبی میکوشد اهداف ضد اسلامی کاش را پنهانکند اما در این تک نگاری اعتراف میکند که:«پس از مدتی برای محو اسلام و الفبای اسلامی(به عنوان اساس دین اسلام)و نیز از میان بردن خرافهپرستی که بزرگترین ماننع در راه ترویج الفبایجدید است،و بیدار کردن مل آسیا از خواب غفلت و به منظور ایجاد پروتستانیزم در اسلام،بهنگارش کتاب«کمال الدوله،پرداختم9».
براستی ایجاد الفت با مسلمانان ایرانی ترکیزبان باید به وسیله کدام الفبا باشد؟شگفتا!عاشقان سینه چاک الفبای لاتین پس از آباد ساختن خانه از پای بست ویران مردم کشور خود بهنقش ایروان ایرانیان ترکی زبان و آذریهای خارج از مرزهای آذربایجان نیز میاندیشند!آنانمیخواهند با این الفبا عقیم میان ترکیزبانان دنیا انس و الفت برقرار کند!باید در نظر گرفتتعداد کسانی که در ایران قادر به خواندن کتابهای جمهوری آذربایجان هستند،انگشتشمارند واینشمار اندک حتی اگر ترکی را به خطچینی هم بنویسند فرا خواهند گرفت.
مردم مسلمان جمهوری آذربایجان،بهتر است پاسخبرادران ترکیهای را که الفبای لاتین را تبلیغ میکنند،با رجعت به الفبای اسلامی و براساس تجربیات کسب شده،بدهند اگر برادران آذربایجانی گرفتار اشتباه ترکیه شوند،بهطور موقت از نظرالفبا با کشوری که طرح توطئه تغییر الفباست،متحد میشوند،اما از ترکان ایران که هم از نظرمرزی،هم از نظر لهجه و زبان،و هم از جهت فرهنگ و ادب باهم دارای اشتراکات فراوانی هستندفاصله میگیرند."