چکیده:
آموزش های علمی – کاربردی، آموزش هایی هستند که با هدف ایجاد مهارتهای شغلی و حرفه ای و نیز ارتقای مهارت شاغلین، برنامه ریزی و اجرا می شود. با توجه به نقش این آموزش ها در توسعه کشور، شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال 1369 با تشکیل شورای عالی آموزش های علمی – کاربردی، درصدد ساماندهی ساختار و محتوای این آموزش ها برآمد. در همین راستا در سال 1371 گروه هشتم در شورای عالی برنامه ریزی وزارت علوم تشکیل شد و آیین نامه ها و دستورالعمل های مربوط به تدوین، طراحی و اجرای آموزش های علمی – کاربردی به تصویب این گروه رسید. در مقاله پژوهشی حاضر با استناد به مبانی علمی آموزش های علمی – کاربردی الگوهای نیازسنجی آموزشی به منظور شناسایی دوره های علمی – کاربردی و فرآیند طراحی برنامه های درسی، در دو بخش صنعت و کشاورزی مورد نقد و بررسی قرار گرفت. نتایج حاکی از عدم التفات دستگاههای سیاستگذار و مجری آموزش های علمی – کاربردی به اهداف این دوره ها (به ویژه به هدف خود اشتغالی)، عدم تبعیت مجریان از الگوهای مناسب نیازسنجی در شناسایی دوره ها و نیز عدم توجه برنامه ریزان به الگوهای طراحی برنامه درسی مهارت – محور است.
خلاصه ماشینی:
در مقالۀپژوهشی حاضر با استناد به مبانی علمی آموزشهای علمی-کاربردی الگوهای نیاز سنجی آموزشی بهمنظور شناسایی دورههای علمی-کاربردی و فرآیند طراحی برنامههای درسی،در دو بخش صنعت وکشاورزی مورد نقد و بررسی قرار گرفت.
نتایج حاکی از عدم التفات دستگاههای سیاستگذار و مجریآموزشهای علمی-کاربردی به اهداف این دورهها(به ویژه به هدف خود اشتغالی)،عدم تبعیتمجریان از الگوهای مناسب نیاز سنجی در شناسایی دورهها و نیز عدم توجه برنامه ریزان به الگوهایطراحی برنامه درسی مهارت-محور است.
بررسی نظری الگوی توصیه شده برای نیاز سنجی دورههای علمی-کاربردی از میان سه روش یاد شده در بند مبنای نظری تحلیل دادهها،روش شناسایی و طبقهبندیمشاغل مورد توصیۀ شورای عالی آموزشهای علمی-کاربردی قرار گرفته است.
لذا یکی از سوالهای عمده این بود که"آیا روند اجرای نیاز سنجی یعنی الگویی کهعملا به کار گرفته شده است(برنامۀ اجرا شده)با الگوی پیشنهادی نیاز سنجی(برنامه قصدشده)مطابقت داشته است؟"برای پاسخ به این سوال از روش بررسی اسنادی و مصاحبه بامسئولان و کارشناسان آموزش چهار وزارتخانه نیرو،صنایع،کشاورزی و جهاد سازندگی حولمحورهای فلسفه تأسیس آموزشهای علمی-کاربردی در وزارتخانههای مورد بحث،چگونگی انجام نیاز سنجی دورههای آموزشی،دستور العملهای درون سازمانی مربوط بهنیاز سنجی استفاده شد و ضمنا گزارشهای مختلف در مورد اجرای نیاز سنجی دورههایمختلف علمی-کاربردی مورد لحاظ قرار گرفت.
برخی از استانداردهای لازم برای تدوین ساختار برنامههای درسی علمی-کاربردی که دردستور العمل شورای عالی برنامهریزی(گروه هشتم)مصوب سال 1378 مورد غفلت قرارگرفته است،به قرار زیر است(این استانداردها در مصوبه سال 1371 گروه هشتم موجود بودهاست): 1.
با توجه به یافتههای این پژوهش پیشنهاد میشود حد اقل دو دستور العمل جامع ناظر بر چگونگی نیاز سنجی آموزشی به منظور شناسایی دورههای علمی-کاربردی مورد نیاز و چگونگی طراحی برنامههای درسی دورههای مذکور تدوین شود.